De biologie van de huid

Hoewel ‘de huid’ over het algemeen gedefinieerd wordt als ‘het buitenste omhulsel van het lichaam’ of iets dat daaraan synoniem staat, is voor iedereen duidelijk dat de huid meer is dan alleen een lederen zakje dat ons binnenste bij elkaar houdt.

Onze huid vormt de scheidingswand tussen onze binnenkant en onze buitenkant en speelt een belangrijke rol tussen lichaam en omgeving (Arda et al., 2014).

huid
De functies van de huid
De functies van de huid kunnen worden onderverdeeld in een beschermende, regulerende en communicatieve functie.

De huid beschermt ons tegen allerlei schadelijke invloeden van buitenaf zoals bacteriën, vuil, UV-straling, uitdroging, druk, stoten, schaven en verwondingen.

Daarnaast reguleert de huid onze temperatuur en produceert onder invloed van zonlicht vitamine D.

Ten slotte heeft de huid een belangrijke communicatieve functie: voor de persoon zelf (als zintuiglijke functie door middel van tasten en voelen) en voor zijn of haar omgeving. De huid biedt namelijk belangrijke informatie met betrekking tot de emotionele staat (bijvoorbeeld rood van schaamte, bleek van angst), leeftijd en de gezondheid van een persoon. Uw huid, zo luidt Vichy’s slogan treffend, weerspiegelt uw gezondheid.

De hierboven genoemde functies van de huid kunnen worden toegelicht aan de hand van de opbouw van de huid en de verschillende cellen die samen de huid vormen.

De opbouw van de huid
De huid is opgebouwd uit grofweg drie lagen die ieder gespecialiseerde cellen bevatten die elk een eigen functie vervullen (Sillevis Smitt et al., 2009; Van der Straten, 2009). Van boven naar onder zijn dit:

  1. opperhuid (Latijn: epidermis)
  2. lederhuid (Latijn: dermis)
  3. onderhuid (Latijn: subcutis)

Doorsnede huid
De opperhuid is de buitenste laag van de huid, bestaat voor het grootste deel uit hoorncellen (keratinocyten), die voortdurend worden vernieuwd vanuit de onderste laag van de opperhuid. Als ze de oppervlakte hebben bereikt, sterven ze af en vormen ze het buitenste laagje van de opperhuid, de hoornlaag (zie het bovenste witte laagje op de afbeelding), die vervolgens afschilfert en plaats maakt voor nieuwe cellen. Onderin de opperhuid liggen immuuncellen (onderdeel van het afweersysteem) en pigmentcellen oftewel melanocyten (die de huidkleurstof melanine maken en ons beschermen tegen UV-straling). De opperhuid vormt het laagje waar huidverzorgingsproducten, mits het goede producten zijn, hun werking hebben.

De lederhuid  bestaat uit drie soorten vezels: 1) elastische vezels, die verantwoordelijk zijn voor de elasticiteit van de huid, 2) collageen vezels, die verantwoordelijk zijn voor de stevigheid van de huid, en 3) reticulaire vezels,  verantwoordelijk voor de stevigheid van de huid en wondheling. Tussen deze vezels liggen naast bloedvaatjes, lymfvaten, huidspiertjes, immuuncellen en zenuwen ook de zogenaamde huidaanhangselen: nagels, haar(zakjes), zweet- en talgklieren. Omdat de lederhuid in tegenstelling tot de opperhuid niet continu vernieuwd wordt, leidt een beschadiging aan de lederhuid tot een litteken.

De onderhuid bestaat uit bindweefsel: een netwerk van huidvezels, vetcellen en een gel-achtige substantie die deze samenbindt (de extracellulaire matrix). Dit bindweefsel vormt de scheidslijn tussen de huid en de spieren en pezen in ons lichaam en bepaald mede onze lichaamsvorm. De onderhuid isoleert ons lichaam, beschermt de spieren en botten tegen stoten van buitenaf en vormt de opslagplaats van vet.

Huidvet en huidzuur
De hoorncellen (corneocyten) worden bij elkaar gehouden door huidvetten (epidermale lipiden), die worden uitgescheiden door de hoorncellen en als het ware het cement zijn tussen de hoorncellen en samen de hoornlaag vormen. Voorbeelden hiervan zijn o.a. ceramiden, vetzuren en cholesterol. Bij een tekort aan huidvetten in de hoornlaag, kan het vocht in de huid gemakkelijk verdampen en kunnen stoffen van buitenaf het lichaam sneller binnendringen en schade aanrichten. Het gevolg: een droge, geïrriteerde en jeukerige huid.

Dezelfde huidproblemen ontstaan wanneer de normale zuurgraad van de hoornlaag, die van zichzelf licht zuur is (de pH-waarde van de huid ligt rond de 5,5), verstoord raakt. Dit komt omdat de pH-waarde van de hoornlaag een cruciale rol speelt bij het ontstaan en de structuur van huidvetten. Daarnaast geldt net als voor huidvetten dat wanneer de zuurgraad van de huid verstoord raakt, de afweerfunctie van de huid afneemt. Zowel het huidvet als huidzuur zijn zeer gevoelig voor externe invloeden, zoals water en zeep.

pH huid

Bron: Dréno et al., 2016

Huidmicrobioom (huidflora)
De huid heeft een eigen ecosysteem die voornamelijk uit bacteriën bestaat. Een gezond huidmicrobioom is een voorwaarde voor een gezonde huid. Binnen het huidmicrobioom wordt een onderscheidt gemaakt tussen de residente (blijvende) en de transiënte (tijdelijke) micro-organismen (Van der Vusse et al., 2011; Grice & Segre, 2011).

De residente micro-organismen (voornamelijk bestaande uit Propionibacterium acnes en Staphylococcus epidermidis) ontwikkelen zich in de microscopische huidplooien en in de lumina van de talgklieren en de haarfollikels. Van daaruit groeit deze naar de oppervlakte toe en vermengt zich met de transiënte micro-organismen die zich op de hoornlaag bevinden.

De transiënte micro-organismen omvatten, naast de opgestegen residente micro-organismen, ook micro-organismen die worden opgenomen bij contact met personen en/of voorwerpen in de omgeving (bevuiling van de huid). De residente micro-organismen vormen uiteindelijk een afweermechanisme tegen indringers. De huidbacteriën beschermen het lichaam onder meer door bij te dragen aan de productie van talg en bacteriocines.  De transiënte micro-organismen kunnen doorgaans gemakkelijk worden verwijderd door het reinigen van het huidoppervlak.


Bronnenlijst

Arda, O., Göksügür, N., & Tüzün, Y. (2014). Basic histological structure and functions of facial skin. Clinics in dermatology, 32(1), 3-13.

Dréno, B., Araviiskaia, E., Berardesca, E., Gontijo, G., Sanchez Viera, M., Xiang, L. F., … & Bieber, T. (2016). Microbiome in healthy skin, update for dermatologists. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 30(12), 2038-2047.

Grice, E. A., & Segre, J. A. (2011). The skin microbiome. Nature Reviews Microbiology, 9(4), 244-253.

Sillevis Smitt, J.H., Van Everdingen, J.J.E., Van der Horst, H.E. en Starink, Th. M. (2009). Bouw en functie van de huid (pp. 5-15). In: Dermatovenereologie voor de eerste lijn. Houten: Bohn Staffleu van Loghum.

Van der Straten, W. (2009). De huid: bouw en functie (8e druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Van der Vusse, M.L., Spijker, G.T. & Degener, J.E.  (2011). Infecties van de huid, fascie en spieren (pp. 137-156). In: I. M. Hoepelman, J. van der Noordaa, R. W. Sauerwein, & H. A. Verbrugh (red.). Microbiologie en infectieziekten (3e druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit via:
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geplaatst in Huid & Haar Getagd met

Review mijn reviews

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*