Gezichtsyoga: (hoe) werkt het?

Regelmatig kom ik in vrouwentijdschriften een artikel tegen over de invloed van gezichtsoefeningen op gezichts- veroudering. Meestal worden deze oefeningen ‘gezichtsyoga’ of ‘gezichts- gymnastiek’ genoemd.

De bedenker van deze gezichtsoefening- en, de Japanse Fumiko Takatsu, claimt in haar boek The Ultimate Guide To The Face Yoga Method, dat gezichtsyoga ons een strakkere huid met minder rimpels en een natuurlijke facelift kan geven. Of op zijn minst een kinlift, ooglift, kaaklift, wenkbrauwlift, wanglift of halslift, wat tevens de namen zijn van de uit te voeren gezichtsoefeningen. Mits ze natuurlijk dagelijks en lang genoeg worden uitgevoerd hè.

De artikelen over gezichtsyoga zijn vaak geïllustreerd met grimassen die je geneigd bent om gelijk na te doen. Niemand heeft een excuus om deze oefeningen niet dagelijks uit te kunnen voeren, aangezien je ze kunt doen voor de TV, onder de douche, in de auto als je toch in de file staat, en volgens één artikel zelfs in de supermarkt…

Ik vond tientallen artikelen, boeken en zelfs cursussen over hoe je de gezichtsoefeningen uit moet voeren. Maar ik vond geen enkele die zich eerst eens fatsoenlijk verdiepte in de vraag of deze zogenaamde ‘Yotox’ überhaupt zinvol is om uit te voeren. Ik voelde me natuurlijk geroepen!

Gezichtsspieren en gezichtsveroudering
Gezichtsveroudering wordt veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder veroudering van de huid (zoals het verlies van huidelasticiteit) en de veroudering die onderhuids plaatsvindt door verlies van bot-, vet- en spiermassa (zie hier).

De achterliggende theorie van gezichtsyoga, is dat de training van de gezichtsspieren leidt tot meer spiermassa, waardoor het verlies aan volume kan worden tegengegaan en de huid strakker wordt (Alam et al., 2018).

Op zich klinkt dit best logisch. Maar toch roept deze theorie bij mij gelijk een heleboel vragen op.

Natuurlijk zal je huid er strakker uitzien als deze niet als een ingevallen omhulsel om je gezicht hangt. Maar verlies van huidelasticiteit wordt veroorzaakt door een vermindering op het aantal bloedvaten, collageenvezels, elastinevezels, bindweefsel en (actieve) zweet- en talgklieren. En dit is toch vooral een kwestie van ouder worden, waar je geen invloed op uit kunt oefenen door je gezichtsspieren te trainen.

Daarnaast vraag ik mij af, of het met spieroefeningen mogelijk is om het verlies aan zowel spier-, vet- als botmassa te kunnen compenseren. Lijkt mij dat hier ontzettend veel oefeningen voor nodig zijn, die meer van je zullen vergen dan het enkele minuten per dag gekke bekken trekken.

En hoe zit het dan met de vorming van expressierimpels? Je weet wel, de kraaienpootjes, fronsrimpel, voorhoofdsrimpels en mondhoekplooien die mettertijd ontstaan door herhaaldelijke spierbewegingen in het gezicht? Worden deze hier niet juist erger door, aangezien je je gezicht nog meer gaat bewegen? Of is het juist dat na de aanspanning van de spieren een betere ontspanning kan volgen? Sommige vormen van gezichtsyoga lijken immers meer op een soort gezichtsmassage, en misschien dat het bewust aan- en ontspannen van de gezichtsspieren best verlichting kan bieden bij klachten gerelateerd aan spierspanning in het gezicht, zoals hoofdpijn of aangezichtspijn.

Wetenschappelijk bewijs voor gezichtsyoga bij gezichtsveroudering
Nogmaals: de theorie omtrent gezichtsyoga riep bij mij voornamelijk veel vragen op. Dus ging ik op zoek naar de antwoorden.

Naar de invloed van gezichtsyoga op de huidelasticiteit is geen wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. En ik denk ook niet dat er in de toekomst een odnerzoeker zal zijn die zijn geld, tijd en energie aan een dergelijke studie wilt verspillen besteden. Hierbij durf ik best een gewaagde stelling in te nemen, die enkel gebaseerd is op de (on)mogelijkheden van de menselijke fysiologie, en dat is dat gezichtstraining geen invloed uit kan oefenen op de elasticiteit van de huid, simpelweg omdat de lederhuid (dermis) geen spieren bevat.

Dan is er nog de vraag of je door middel van spiertraining het verlies van bot-, vet- en spiermassa (deels) kunt compenseren. Hier zijn wel een aantal onderzoeken naar gedaan, en allemaal hadden ze als conclusie dat gezichtsyoga een positief effect op gezichtsverjonging zou hebben.

Maar deze onderzoeken zijn allemaal zeer klein, niet-gerandomiseerd, hadden geen controlegroep ter vergelijking en gebruikten veelal de ‘eigen mening’ als maatstaf voor gezichtsverjonging in plaats van objectieve metingen. Oftewel: het wetenschappelijk bewijs dat dergelijke onderzoeken leverden was bedroevend laag (Gruber et al., 2014).

Conclusie
Mijn eindconclusie en dat van de schrijvers van de systematische review naar de invloed van gezichtsyoga op gezichtsverjonging is (zoals je waarschijnlijk al verwacht had aan de hand van de smalende en vooringenomen toon waarin ik dit artikel heb geschreven), dat er vooralsnog geen voldoende gegevens beschikbaar zijn om te kunnen bepalen of het uitvoeren van gezichtsoefeningen een effectieve manier is om het gezicht te verjongen (Gruber et al., 2014).

Aan de andere kant is er ook geen bewijs dat gezichtsyoga expressierimpels zou verergeren (wat overigens niet hoeft te betekenen dat dit niet het geval zou kunnen zijn).

Mocht je het fijn vinden om gezichtsoefeningen te doen, by all means ga dan lekker je gang. Maar probeer realistisch te blijven en verwacht er geen gezichtverjongende wonderen van!

Bronnenlijst

Alam, M., Walter, A. J., Geisler, A., Roongpisuthipong, W., Sikorski, G., Tung, R., & Poon, E. (2018). Association of Facial Exercise With the Appearance of Aging. JAMA dermatology.

Gruber, R. P., Kwon, E., Berger, A., & Belek, K. A. (2014). The Effectiveness of Facial Exercises for Facial Rejuvenation A Systematic Review. AESTHETIC SURGERY JOURNAL, 34(1), 34-44.