Panthenol (de INCI-naam is ook Panthenol) is een veelgebruikt cosmetica-ingrediënt in zowel haar- als huidverzorgingsproducten. Panthenol is de alcoholvorm van vitamine B5 (pantotheenzuur), en wordt hierdoor ook wel ‘pro-vitamine B5’ genoemd.
Stuctuurformule van panthenol
Panthenol als haarconditioner
In 1975 toonde onderzoek van Driscoll aan dat een oplossing met een concentratie van 5% aan panthenol in staat is zich aan het haar te hechten en om beschadigde plekken op de haarschacht tijdelijk te repareren. Hierdoor krijgt het haar een glanzend laagje, wordt het haar gladder, beter doorkambaar en minder statisch.
Sindsdien is panthenol een veelgebruikt ingrediënt in haarconditioners. Cosmeticafabrikant Proctor & Gamble heeft er zelfs een hele haarverzorgingslijn ontworpen dat op dit cosmetica-ingrediënt gebaseerd is: Pantene Pro-V.
Panthenol als huidverzorger
Panthenol is een zogenaamd chiraal (asymmetrisch) molecuul, omdat het een moleculaire structuur heeft waarvan de twee verschillende kanten (D- en L-panthenol) spiegelbeelden van elkaar zijn. Alleen D-panthenol of dexpanthenol is biologisch actief. Wanneer het in contact komt met de huid, is het in staat deze te penetreren en wordt het in de cellen omgezet tot pantotheenzuur, wat een essentiële stof is voor het normale functioneren van de huid. Het is deze omzetting die verantwoordelijk wordt gehouden voor het huidherstellende effect van panthenol (Ebner et al., 2002).
Dexpanthenol stimuleert huidcellen om nieuw weefsel aan te maken en bevordert hierdoor wondgenezing (Heise et al., 2012). Het gebruik van huidverzorgingsproducten met een werkzame concentratie aan panthenol, leidde tot een significante verbetering in verschillende symptomen van huidirritatie, zoals droogheid, ruwheid, schilferigheid, jeuk, erytheem, ontstekingen en nattende en erosieve (schaafwondachtige) plekken (Ebner et al., 2002; Proksch & Nissen, 2002). Daarbij doet panthenol dit met een minimaal risico op huidirritatie en -sensitisatie: panthenol is een heel veilig cosmetica-ingrediënt (Johnson, 1987)! Hierdoor is panthenol een populair ingrediënt in zowel cosmetische als farmaceutische producten die gericht zijn op wondherstel, zoals luieruitslag, schaafwonden en lichte (zonne)brandwonden.
Bepanthen heeft een aantal uitstekende huidverzorgingsproducten met panthenol. De Bepanthen Beschermende Zalf (zie review) en Baby Zalf bevatten 5% aan dexpanthenol in een verder uitstekende cosmeticaformule (die overigens identiek is), en panthenol maakt ook voor 3,5% onderdeel uit van de goede formule van de Bepanthen Eczeem Crème. De producten van Bepanthen zijn verkrijgbaar bij verschillende (online) drogisterijen, zoals De Online Drogist en Drogistplein.
Naast het feit dat panthenol huidherstel bevordert, is het ook een goede vochtinbrenger. Toevoeging van 1% aan panthenol in een huidsmeersel zorgt er al voor dat de huid significant minder vocht verliest (Camargo et al., 2011). Net als andere vochtinbrengers, zorgt ook panthenol er met haar vochtinbrengende vermogen voor dat huidcellen iets opzwellen, waardoor rimpels minder zichtbaar worden en de huid zachter aanvoelt en meer elastisch wordt (Ebner et al., 2002).
Panthenol is tevens in staat gebleken om de nagel te penetreren, en wordt hierdoor ook gebruikt in verzorgingsproducten voor nagels (Hui et al., 2007).
Een uitstekend nagelverzorgingsproduct dat panthenol bevat, is de Vitamin E Nail & Cuticle Oil van Sally Hansen. Deze nagelolie is voor zo’n €8,50 te koop bij OnlineMakeup.nl, Douglas en ICI PARIS XL.
Bronnenlijst
Camargo Jr, F. B., Gaspar, L. R., & Maia, C. P. (2011). Skin moisturizing effects of panthenol-based formulations. Journal of cosmetic science, 62(4), 361.
Driscoll, W. R. (1975). Panthenol in hair products. Drug & Cosmetic Industry, 116(6), 42.
Ebner, F., Heller, A., Rippke, F., & Tausch, I. (2002). Topical use of dexpanthenol in skin disorders. American journal of clinical dermatology, 3(6), 427-433.
Heise, R., Skazik, C., Marquardt, Y., Czaja, K., Sebastian, K., Kurschat, P., … & Baron, J. M. (2012). Dexpanthenol modulates gene expression in skin wound healing in vivo. Skin Pharmacol Physiol, 25, 241-248.
Hui, X., Hornby, S. B., Wester, R. C., Barbadillo, S., Appa, Y., & Maibach, H. (2007). In vitro human nail penetration and kinetics of panthenol. International journal of cosmetic science, 29(4), 277-282.
Johnson, W. (1987). Final Report on the Safety Assessment of Panthenol and Pantothenic Acid. Journal of the American College of Toxicology, 6(1), 139-162.
Proksch, E., & Nissen, H. P. (2002). Dexapanthenol enhances skin barrier repair and reduces inflammation after sodium lauryl sulphate-induced irritation. Journal of dermatological treatment, 13(4), 173-178.
Review mijn reviews