Kan cosmetica acne veroorzaken of verergeren?

Bijna de helft van de mensen met acne denkt dat cosmetica de acne kan verergeren (Tan, 2004). Hetzelfde wordt geleerd aan huisartsen: zowel de NHG-Standaard Acne als het handboek ‘Dermatovenereologie voor de eerste lijn’ geven aan dat cosmetica een rol kan spelen bij acne (Smeets et al., 2007; Sillevis Smith et al., 2004).

Dus ging ik op zoek naar wat de wetenschap precies te zeggen had over het verband tussen acne en cosmetica. Met als resultaat een hoop tegenstrijdigheden.

Zo begon ik met het samenstellen van een uitgebreide lijst aan comedogene cosmetica-ingrediënten, maar moest bij nader inzien telkens weer ingrediënten schrappen, totdat ik niet meer wist of er überhaupt ingrediënten waren die op het lijstje thuishoorden.

Niet wetende wat ik met de info moest doen, schoof ik het onderwerp voorlopig maar terzijde. Totdat ik het artikel van De Groot en collega’s las, getiteld: ‘Kunnen cosmetische producten acne veroorzaken of verergeren?’. Klik hier om dit artikel volledig te kunnen lezen. Heb je daar geen tijd voor, dan volgt hieronder een samenvatting plus nog wat extra informatie!

Acne uitgelichtOver ‘acne cosmetica’ en de waarde van de cosmeticaclaim ‘niet comedogeen’
Het verband tussen acne en cosmetica wordt in de wetenschap beschreven met de term acnegeniciteit: het vermogen van bepaalde stoffen om bij contact met de huid om acne te veroorzaken of bestaande acne te verergeren (Strauss & Jackson, 1989).

Het concept van ‘acne cosmetica’ (acne veroorzaakt of verergerd door cosmetica) werd in 1972 voor het eerst geopperd in de onderzoekspublicatie van Kligman & Mills, als zijnde een subvorm van acne venenata: acne uitgelokt door blootstelling van de huid aan bepaalde chemische stoffen (zoals het geval is bij blootstelling aan gechloreerde koolwaterstoffen, wat kan leiden tot ‘chlooracne’).

Op basis van tests op konijnenoren en in vivo tests op de menselijke huid, stelden de onderzoekers dat langdurig gebruik van cosmetische producten gesloten comedonen zou kunnen veroorzaken, die vervolgens konden leiden tot ernstigere vormen van acne. Dit concept werd al snel omarmd door de medische wereld en de cosmetica industrie.

Non-comedogenicKligman & Mills stelden dus dat er zoiets bestond als comedogeniciteit: comedo-verwekkendheid van bepaalde stoffen, doordat zij de potentie hebben om de talgklieren te verstoppen. Dit terwijl de onderzoekers zelf in hun onderzoek stelden dat het bewijs dat zij daarvoor gevonden hadden volledig indirect (‘entirely circumstantial’) was, omdat ze met hun onderzoek niet konden weerleggen dat de door hun gediagnosticeerde acne cosmetica in feite een verschijningsvorm van acne vulgaris was.

Als er echt sprake zou zijn van acne cosmetica, dan zou de acne moeten verdwijnen wanneer gestopt wordt met cosmeticagebruik. Zo’n 20 jaar na publicatie van ‘Acne cosmetica’ gaf Kligman in de publicatie ‘Postadolescent acne in women’ zelf echter al aan, dat de acne door het stoppen van cosmeticagebruik zelden verdwijnt of verbeterd. Wél verdween de acne na behandeling met vitamine A zuur (retinoïnezuur), ondanks het feit dat de patiënt de cosmetica gewoon bleef gebruiken…

Cunliffe beschreef in zijn boek ‘Acne’ dat er geen verband aangetoond is tussen cosmeticagebruik en acne: niet wat betreft de duur noch de hoeveelheid cosmetica die wordt gebruikt. En de enige twee onderzoeken die als resultaat hadden dat cosmetica acne verergerden, zijn van slechte kwaliteit en hierdoor onbetrouwbaar.

Toch verschenen er na het onderzoek van Kligman & Mills allerlei lijsten met cosmeticabestanddelen die comedogeen zouden zijn, veelal op basis van het ontstaan van acne op konijnenoren en bij in vivo tests op de menselijke huid. Er is echter veel kritiek geuit op de betrouwbaarheid en validiteit van de diermodellen en het humane model voor het aantonen van comedogeniciteit, en op het concept van comedogeniciteit in het algemeen (Frank, 1982; Larsen et al., 1992; Draelos & DiNardo, 2006). Dit weer overeenkomstig met het feit dat er bij mensen geen duidelijke relatie aan te tonen is tussen cosmeticagebruik en comedogeniciteit. En het feit dat in principe ook het lichaamseigen huidvet comedogeen is!

De enige vorm van comedogeniciteit waar enig bewijs voor is, is ‘pommade acne’: het ontstaan van comedonen bij de haargrens van de voorhoofd en slapen ten gevolge van het gebruik van pommade als haarstylingsproduct (vooral gebruikt door donkere mensen) (Bhate & Williams, 2013; Plewig et al., 1970).

Ondanks dat het geen enkele juridische betekenis heeft, zetten steeds meer cosmeticamerken de claim ‘niet comedogeen’ op hun verpakking. Hiermee valt ook deze cosmeticaclaim in het rijtje van onzinnige cosmeticaclaims, zoals dermatologisch getest, hypoallergeen en pH-neutraal.

Acne veroorzaakt door pustulogeniciteit
Naast de acnegeniciteit die zou worden veroorzaakt door comedogeniciteit, bestaat er ook een theorie die stelt dat (inflammatoire) acne zou kunnen worden veroorzaakt door een ontsteking van de haarfollikel vanwege een chemische irritatie van het follikelepitheel als gevolg van cosmeticagebruik. Deze vorm van acnegeniciteit wordt pustologeniciteit genoemd.

Een algemeen geaccepteerd protocol om pustologeniciteit te onderzoeken ontbreekt, en is (mede daardoor) ook niet goed onderzocht. In feite is het enige onderzoek dat is uitgevoerd naar pustologeniciteit het kleinschalige onderzoek uitgevoerd door cosmeticafabrikanten, die cosmeticaproducten zo’n 4 tot 6 weken laten uitproberen door een klein consumentenpanel op objectieve irritatie (rode of schilferende huid) en/of subjectieve irritatie (prikken, branderigheid, jeuken) (Jackson & Robillard, 1982; Simion, 2001).

Middels dergelijk onderzoek kan naast pustologeniciteit ook niets gezegd worden over eventuele comedogeniciteit, omdat dit alleen kan worden aangetoond wanneer een groep proefpersonen het product minimaal vier tot zes maanden onder normale omstandigheden moet gebruiken. Dergelijke dure onderzoeken worden simpelweg niet uitgevoerd door cosmeticafabrikanten.

Tot slot…
Er is amper bewijs dat acne wordt veroorzaakt door cosmetica die daadwerkelijk op de markt worden gebracht.

Met uitzondering van een kleine hoeveelheid bewijs voor pommade acne, is er in feite geen bewijs voor comedogeniciteit. Er zou best wel sprake kunnen zijn van pustologeniciteit, maar dit is gewoon onvoldoende onderzocht. Beter dan je blind te staren op producten die beweren niet comedogeen te zijn, is het om te kijken naar producten die bewezen werkzame bestanddelen tegen acne bevatten, zoals salicylzuur, retinoïnezuur of niacinamide.

Vooralsnog geldt voor mensen met acne hetzelfde als wat geldt voor mensen in het algemeen, namelijk dat het best verzorgende cosmeticaproducten gebruikt kunnen worden die zo weinig mogelijk tot huidirritatie leiden en dus vrij zijn van ingrediënten die een hoge potentie hiertoe hebben. En stop met het gebruik van een cosmeticaproduct wanneer je er naar jouw idee irritatie of acne van krijgt!

Cosmetische camouflage bij patiënte met acneLast but not least: wees ook zeker niet bang om camouflerende cosmetica zoals foundation te gebruiken om de acne minder zichtbaar te maken! Acne blijkt hier niet door te verergeren of het effect van een acnebehandeling te verminderen, terwijl vrouwen zich wel mooier voelen waardoor hun kwaliteit van leven sterk verbeterd (Hayashi et al., 2005; Matsuoka et al., 2006). Zie bovenstaande foto om het verschil te kunnen zien van een vrouw met acne en zonder foundation en vervolgens met foundation.

Op YouTube zijn verschillende filmpjes van beautybloggers beschikbaar die je laten zien wat een geweldig resultaat je kunt boeken met behulp van camouflerende en correctieve make-up bij een huid met acne, zelfs als dit ernstige acne is. Erg indrukwekkend vond ik zelf de Acne Coverage Foundation Routine van Elaine Mokk. Klik op onderstaande video om in 2 ½ minuut te zien hoe zij zich met behulp van cosmetica transformeert van de voor- tot de na-foto!


Bronnenlijst

Antoniou, C. & Stefanaki, C. (2006). Cosmetic camouflage. Journal of cosmetic dermatology, 5(4), 297-301.

Bhate, K. & Williams, H.C. (2013). Epidemiology of acne vulgaris. British Journal of Dermatology, 168: 474–485.

Cunliffe, W.J. (1999). Acne. London: Martin Dunitz.

De Groot, A., Toonstra, J., & van Rijswijk, E. (2008). Kunnen cosmetische producten acne veroorzaken of verergeren? Huisarts en wetenschap, 51(9), 455-457.

Draelos, Z. D., & DiNardo, J. C. (2006). A re-evaluation of the comedogenicity concept. Journal of the American Academy of Dermatology, 54(3), 507-512.

Frank, S. B. (1982). Is the rabbit ear model, in its present state, prophetic of acnegenicity?. Journal of the American Academy of Dermatology, 6(3), 373-377.

Hayashi, N., Imori, M., Yanagisawa, M., Seto, Y., Nagata, O., & Kawashima, M. (2005). Make-up improves the quality of life of acne patients without aggravating acne eruptions during treatments. European Journal of Dermatology, 15(4), 284-287.

Jackson, E.M. & Robillard, N.F. (1982). The controlled use test in a cosmetic product safety substantiation program. J Toxicol-Cutaneous & Ocular Toxicol,1:117-132.

Kligman, A. M. (1991). Postadolescent acne in women. Cutis, 48(1), 75-77.

Kligman, A. M., & Mills, O. H. (1972). Acne cosmetica. Archives of dermatology, 106(6), 843-850.

Larsen, W. G., Jackson, E. M., Barker, M. O., Bednarz, R. M., Engasser, P. G., O’Donoghue, M. N., & Strauss, J. S. (1992). A primer on cosmetics. Journal of the American Academy of Dermatology, 27(3), 469-484.

Matsuoka, Y., Yoneda, K., Sadahira, C., Katsuura, J., Moriue, T., & Kubota, Y. (2006). Effects of skin care and makeup under instructions from dermatologists on the quality of life of female patients with acne vulgaris. The Journal of dermatology, 33(11), 745-752.

Mills, O. H., Berger, R. S., Stephens, T. J., Drake, K., & Fisher, L. (1989). Assessing acnegenic and acne-aggravating potential. Cutaneous and Ocular Toxicology, 8(4), 353-360.

Plewig, G., Fulton, J. E., & Kligman, A. M. (1970). Pomade acne. Archives of dermatology, 101(5), 580-584.

Smeets, J.G.E., Grooten, S.J.J., Bruinsma, M., Jaspar, A.H.J. & Kertzman, M.G.M. (2007). NHG-Standaard Acne (Tweede herziening). Huisarts Wet, 50(6), 259-268.

Sillevis Smitt, J.H., Van Everdingen, J.J.E., Starink, Th.M., De Haan, M. (red) (2004). Dermatovenereologie voor de eerste lijn. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Simion, F.A. (2001). Acnegenicity and comedogenicity testing for cosmetics. In: Barel, A.O., Paye, M. & Maibach, H.I. (ed). Handbook of Cosmetic Science and Technology. New York: Marcel Dekker, 837-44.

Strauss, J. S., & Jackson, E. M. (1989). American academy of dermatology invitational symposium on comedogenicity. Journal of the American Academy of Dermatology, 20(2), 272-277.

Tan, J. K. (2004). Psychosocial impact of acne vulgaris: evaluating the evidence. Skin Therapy Lett, 9(7), 1-3.

Deel dit via:
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geplaatst in Huid & Haar Getagd met , ,
2 reactie op “Kan cosmetica acne veroorzaken of verergeren?
  1. Lynn schreef:

    Hoi,

    erg interessant om te lezen. Ik heb jaren lang matige/gemiddelde acne gehad, en ben hier nu grotendeels vanaf. Zo af en toen gebruik ik weer foundation om er toch nog iets beter uit te zien, maar na een week verschijnen er dan altijd weer puistjes met witte kop, en rode bultjes zonder witte kop. En als ik er dan weer mee stop verminderen ze weer, en komen er geen nieuwe bij. Ik heb nu een foundation van Lóreal die wordt aangeraden door Paula Begoun, maar het is weer hetzelfde verhaal.

    Het is vreemd dat steeds hetzelfde gebeurd, want eigenlijk duurt het meer dan een week om een puistje te ontwikkelen, en volgens deze onderzoeken ligt het dan niet aan de make up, mja, ze komen er toch steeds weer.

    Een vriendin van mij is enthousiast over een foundation van 60 euro die erg goed schijnt te zijn, maar dat is me toch nog wat te duur. Heb jij hier van gehoord, wellicht kun je die een keer reviewen.

    Bedankt voor je informatieve website, groetjes!

    • Loes schreef:

      Hoi Lynn,

      Balen dat je huid wellicht slecht reageert op foundation. Geldt dit ook voor concealer?

      Ik kan mij herinneren dat je mij al een keer een berichtje hebt gestuurd over die foundation op de facebookpagina, maar kan mij niet meer herinneren hoe die heette. Ik denk ook niet dat ik deze zomaar uit ga proberen vanwege de kosten, maar misschien kan ik wel voor je kijken of ik er nog wat meer info over kan vinden.

      Groetjes terug!

Laat een reactie achter op Lynn Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*