De eerste keer dat ik kennis maakte met de term ‘ontgifting’, was jaren geleden tijdens een of ander tv-programma waarin presentator John Williams een AquaDetox-voetenbad mocht uitproberen. Aan het einde van het programma zat hij met zijn voeten in een bak vol smerig bruin water, waarvan gezegd werd dat dit de gifstoffen zouden zijn die nog even geleden in zijn lichaam hadden gezeten.
Hoewel ik dit bijna niet durf toe te geven, was mijn eerste reactie: ‘Wauw, zo’n voetenbad wil ik ook hebben!’. Gelukkig was ik nog wel zo slim om ondanks mijn enthousiasme eerst wat literatuuronderzoek te doen naar dergelijke voetenbaden voordat ik er één aan zou gaan schaffen. En erachter kwam dat de presentator gewoon een half uur had zitten pootjebaden in een bak vol roest.
Het water in de AquaDetox (ook bekend als Hydrodrain) wordt bruin vanwege een simpel scheikundig proces dat elektrolyse heet: een chemische reactie die plaatsvindt zodra elektrische stroom door een zoutoplossing gestuurd wordt, waardoor oxidatie plaatsvindt en chloride-ionen vrijkomen. Het resultaat hiervan is roestig water dat ietwat naar chloor ruikt. Dit gebeurd zodra ongeacht of je je voeten in het detoxbad stopt of niet. En kun je dus zelf uitproberen door een keer niet je voeten in het detox-voetenbad te stoppen en te zien hoe het water alsnog van gedaante veranderd (Silkens & Nanninga, 2005).
De theorie achter ontgifting
Ontgiften, ook wel detoxen of ontslakken genoemd, is gebaseerd op de veronderstelling in de natuurgeneeskunde dat speciale ontgiftingstherapieën het vermogen hebben om het lichaam te ontdoen van gif- en afvalstoffen. Voorbeelden van ontgiftingstherapieën (naast de detox-voetenbaden), zijn onder andere detoxdiëten (sapkuren), hydrotherapieën, oorkaarsentherapie, drainage en ontgiftingspleisters.
Ik kan maar beter met de deur in huis vallen. Hoe fijn het ook zou zijn als ontgiftingstherapieën echt zouden werken, er is werkelijk geen enkele wetenschappelijke basis voor de werkzaamheid hiervan. Het lichaam verwijderd gif- en afvalstoffen met behulp van de lever en de nieren en verlaten het lichaam via ontlasting, urine en zweet, en deze stoffen kunnen niet uit het lichaam worden gehaald door ze met behulp van voetenbaden, pleisters of kaarsen door de huid heen naar buiten te trekken, door lichaamsvocht af te tappen noch door ze door je lichaam heen te spoelen met behulp van darmspoelingen of liters vocht. In die zin is ontgifting fysiek gezien gewoon onmogelijk.
De titel van dit artikel begint met ‘De (on)zin van ontgifting…’, ik wil namelijk altijd de onzin maar vooral ook de zin van een cosmeticabehandeling achterhalen. Helaas valt ontgifting naar mijn mening onder de noemer klinkklare onzin, waar geen enkele ‘zin’ aan te ontdekken valt. Enige positieve effecten van dergelijke therapieën zullen niet meer zijn dan een placebo-effect.
| Wist je dat… De enige manier om bepaalde voor het lichaam schadelijke stoffen via de huid kwijt te kunnen raken, zoals zware metalen (zoals arseen, cadmium, lood en kwik) en lichaamsvreemde stoffen (zoals bisfenol A en ftalaten), is door te zweten (Genius et al., 2012a, 2012b; Sears et al., 2012). |
Baat het niet dan schaadt het niet? Dacht het niet!
Ontgiftingstherapieën zijn in het beste geval weggegooid geld, en in het slechtste geval ronduit gevaarlijk. Het onafhankelijke Engelse instituut Sense About Science onderzocht vijftien detoxproducten (waaronder de Garnier Clean Detox Anti-Dullness Foaming Gel, een 
ontgiftingsborstel en verschillende ontgiftingspleisters), en concludeerde dat geen van de producten een ontgiftende werking hebben (Tuff & Ball, 2009). Ook het befaamde voetenbad is inmiddels wetenschappelijk onderzocht en volkomen nutteloos gebleken wat betreft het verwijderen van gifstoffen uit het lichaam (Kennedy et al, 2011).
Bij darmspoelingen loert het gevaar op perforatie van de darmwand en oorkaarsen kunnen leiden tot gehoorbeschadiging (Acosta & Cash, 2009; Seely et al., 1996). En hoewel detoxdiëten in de lijst van ontgiftingstherapieën misschien het meest ongevaarlijk lijken, is juist het tegenovergestelde waar. Detoxdiëten, die veelal grotendeels bestaan uit water- of sapkuren, kunnen namelijk leiden tot watervergiftiging (Griffin, 2003).
Hoe je je lichaam vergiftigt door het te ‘ontgiften’
Watervergiftiging (hyponatriëmie) wordt vaak onderschat omdat mensen niet kunnen geloven dat ook water giftig kan zijn. Te snel te veel water drinken kunnen de nieren echter niet verwerken en raken hierdoor beschadigd. Het overtollige water moet toch ergens naartoe en heeft geen andere mogelijkheid dan in het bloed vloeien, waardoor er verhoudingsgewijs te weinig natrium in het bloed gaat zitten (vandaar de naam hyponatriëmie).
Via het bloed gaat het water de cellen van organen in, die hierdoor opzwellen. Dit veroorzaakt de zogenaamde ‘ontgiftingsverschijnselen’: een opgeblazen gevoel, misselijkheid, braken en hoofdpijn. Ironisch genoeg worden deze verschijnselen door detoxbehandelaars uitgelegd als bewijs dat de behandeling aanslaat, omdat de gifstoffen die een sluimerend bestaan zouden leiden in het lichaam door de behandeling vrijgekomen zouden zijn (zie bijvoorbeeld Natural Therapy Pages, 2009 en Russel, 2013).
Het tegengestelde is echter waar: in plaats van dat al aanwezige gifstoffen vrij komen, vergiftig je je lichaam. Opzwellende hersencellen hebben vanwege het omsluitende schedelbot helemaal geen ruimte om te zwellen, waardoor vitale hersendelen onder druk komen te staan. Als de hersencellen te veel opzwellen, heb je niet meer alleen last van hoofdpijn, maar krijg je te maken met flauwvallen, verwarring, stuiptrekkingen, hersenbeschadiging, coma en tenslotte met de dood (Adrogue & Madias, 2000).
Het beangstigende succes van de ontgiftingsmythe
Met de wetenschappelijk klinkende ontgiftingstheorie wordt handig ingespeeld op de angst die velen van ons hebben voor het zogenaamde 
‘toxische milieu’ waarin we tegenwoordig zouden leven (Bonneux, 2009). En dus viert de detoxcultus hoogtij. Celebrities maken massaal gebruik van detoxdiëten voor ze de rode loper op moeten, en een simpele zoekopdracht in Google toont aan dat het aanbod van ontgiftingsproducten en -therapieën nog steeds ontzettend groot is en gretig aftrek vind.
Persoonlijk vind ik het succes van de ontgiftingsmythe maar een beangstigende gedachte. Mijn hoop is om met dit artikel in ieder geval één persoon ervan te weerhouden een enorme miskoop te doen en te behoeden voor de gevaren van ontgifting.
De beste leidraad voor de juiste hoeveelheid vochtinname is simpelweg je dorstgevoel, hoewel deze wel wat afneemt bij het ouder worden. Wil je goed voor jezelf zorgen, luister dan op de eerste plaats naar je lichaam.
Bronnenlijst
Acosta, R. D., & Cash, B. D. (2009). Clinical effects of colonic cleansing for general health promotion: a systematic review. The American journal of gastroenterology, 104(11), 2830-2836.
Adrogue, H.J. & Madias, N.E. (2000). Hyponatremia. N Engl J Med, 342, 1581-1589.
Bonneux, L. (2009). Maatschappelijke detox dringend nodig. Opgehaald op 10 december 2013 van http://skepp.be/nl/gezondheid/alternatieve-behandelingen/algemeen/maatschappelijke-detox-dringend-nodig#.UqcaO9GA2bw
Ernst, E. (2004). Ear candles: a triumph of ignorance over science. Journal of laryngology and otology, 118(1), 1-2.
Genuis, S. J., Beesoon, S., Birkholz, D., & Lobo, R. A. (2012a). Human excretion of bisphenol A: blood, urine, and sweat (BUS) study. Journal of Environmental and Public Health, 2012.
Genuis, S. J., Beesoon, S., Lobo, R. A., & Birkholz, D. (2012b). Human elimination of phthalate compounds: blood, urine, and sweat (BUS) study. The Scientific World Journal, 2012.
Griffin, J. (2003). Health and fitness series–3. Popular dietary fads: how should health professionals respond?. The journal of family health care, 13(3), 65.
Kennedy, D. A., Cooley, K., Einarson, T. R., & Seely, D. (2011). Objective Assessment of an Ionic Footbath (IonCleanse): Testing Its Ability to Remove Potentially Toxic Elements from the Body. Journal of environmental and public health, 2012.
Natural Therapy Pages (2009). Understanding Detox Symptoms. Opgehaald op 10 december 2013 van http://www.naturaltherapypages.com.au/article/Detox_Symptoms
Russel, T. (2013) Common detox symptoms and what they really mean. Opgehaald op 10 december 2013 van http://www.incrediblesmoothies.com/detox/common-detox-symptoms-and-what-they-really-mean/
Sears, M. E., Kerr, K. J., & Bray, R. I. (2012). Arsenic, cadmium, lead, and mercury in sweat: a systematic review. Journal of environmental and public health, 2012.
Seely, D. R., Quigley, S. M., & Langman, A. W. (1996). Ear Candles‐Efficacy and Safety. The Laryngoscope, 106(10), 1226-1229.
Silkens, E. & Nanninga, R. (2005). Een roestig voetenbad. Ontslakken met de AquaDetox-methode. Skepter, 18.4.
Tuff, A. & Ball, H. (2009). The Detox Dossier. Opgehaald op 9 december 2013 van http://www.senseaboutscience.org/data/files/resources/48/Detox-Dossier-Embargoed-until-0001-5th-jan-2009.pdf
U zou een stukken geloofwaardiger zijn als u geen spelfouten zou maken! En het feit dat u niet de juiste bronnen erop na slaat, zegt meer iets over u dan over het wel of niet helende effect van de alternatieve of holistische wetenschap.
Succes met uw beperkte manier van denken!
Ontgiften kan wel degelijk bereikt worden.
Misschien niet dmv voetbaden of oorkaarsen. Maar bepaalde supplementen zorgen ervoor dat je lichaam beter kan ontgiften door bvb vrije radicalen of toxines te binden of door simpelweg de lymfeklieren te helpen ledigen waarna ze verwrrkt worden door de lever en nieren. neem Bvb chlorella als vb voor mensen met lyme die dagelijks moeten ontgiften voor de vele toxines van bacteriële afbraak.
Detox heeft net als alle andere middelen profiteurs en werkende producten.
Ontgiften is voor mensen met klachten essentieel en verre van onzin. Wat wel onzin is het hele circus van bullshit rondom ontgifting , geroepen door ‘therapeuten’, gezondheidscoaches’, beautycoaches en tal van anderen die gedreven zijn door geld, zonder belast te zijn met enige echte medische kennis. Het gaat bij ontgifting vrnl om voeding en alles wat je in je mond en op je huisdmeert dat radicaal omgegooid moet worden, evenals goed uitgebalanceerd dieet plus supplementen. Dit kan je niet zelf uitvogelen, ga gewoon naar een echt goede natuur/orthomoleculair arts en laat je testen . Vergeet alle internetonzin eromheen. Onze lichamen zittten, ook al voelen we ons nu nog goed vol met troep en gif, en zorgt voor 1001 klachten tzt die we nooit linken aan wat we eigenlijk door de jaren heen in ons lijf en op onze huid hebben gestopt. Het is darmen gal lever die het werk van ontgifting de grootste rol spelen. Wat waar is is dat overdosis aan water helemaal niet goed voor je is, integendeel. max 1, 5 liter per dag. Voor de rest zou ik zeggen: Hou je liever bij beautyteksten want dit soort copy paste teksten van veelal onbetrouwbare bronnen incl eigen interpretatie staat het www al zo vol mee.
Goed dat het van de andere kant wordt belicht, echter ben ik zelf wel een groot voorstander van ontgiften.
Gefeliciteerd met dit goed leesbare betoog mét referenties. Je schopt tegen een heilig huisje, gezien de andere reacties.
Vanaf het moment dat de commercie ontdekt dat iets werkt pakken ze hun kans met als gevolg dat de kwaliteit van het bedoelde achteruit gaat. de kennis word vaak verdraaid vervormt of onvolledig gebracht.
Gezien het feit dat ons eten is vergiftigt, onze lucht vervuild, ons water idem. Is ontgiften wel degelijk belangrijk.Ik ben van mijn reuma afgekomen door ontgiften.
Waarom voel ik mij altijd prettig, als ik uit een zeer warm bad kom of na een sauna, of flink heb gezweet op de fiets en gaan mijn zwarte wallen daarna weg?!?! Ik drink appelazijn en neem ook msm poeder en het helpt allemaal! Mensen die zeggen dat ontgiften niet werkt hebben het zelf nog nooit geprobeerd en praten het liefst negatief is mijn idee. Zulke mensen heeft de aarde ook jammer genoeg nodig… Beste mensen, geloof niet alles wat andere mensen schrijven of vertellen, want het zou zomaar kunnen zijn dat het BS is. ;- )