Een van mijn favoriete blogs is aHealthylife. Hoewel deze blog voor mij soms iets te alternatief is, weet blogger Juglen Zwaan mij wél altijd weer te verrassen met voor mij nog onbekende ideeën over een gezonde leefstijl. Zo las ik een aantal maanden geleden in een van zijn nieuwsbrieven een stukje over het concept ‘aarden’.
Nu had ik al weleens gehoord van aarding: al onze stopcontacten zijn geaard om de elektriciteit bij problemen in de stroomtoevoer de aarde in te laten stromen in plaats van in het lichaam, zodat we niet geëlektrocuteerd worden. Best belangrijk dus.
Van het aarden van het menselijk lichaam had ik echter nog nooit gehoord. Omdat dit concept op mij zowel zeer nuchter (‘down to earth’) als zeer zweverig tegelijk overkwam, raakte ik geïnteresseerd.
Wat is aarden (gronden) en waarom is het belangrijk?
Alles en iedereen heeft een bepaalde elektrische lading. Deze lading kan positief, neutraal of negatief van aard kan zijn. Onze atmosfeer is positief geladen en ontlaadt zich continue naar het aardoppervlak, dat negatief geladen is (behalve gedurende een onweersbui). Wanneer dingen geaard worden, betekent dit dat hun elektrische potentiaal gelijk wordt gemaakt aan die van de aarde (nul Volt) door deze met de aarde te verbinden (Williams & Heckman, 1993; Singh et al., 2004). Geaard zijn betekent dus simpelweg elektrisch verbonden zijn met de aarde. Tot zover dit korte en zeer simplistische lesje in natuurkunde.
Vroeger waren wij mensen continu geaard. Net als dieren liepen wij blootsvoets en zaten en sliepen in direct contact met het aardoppervlak. Ook daarna, toen wij dierhuiden gingen dragen om onze voeten te beschermen en hierop gingen zitten en slapen, bleven wij geaard omdat dierhuid een geleidend materiaal is. Het dragen van schoenen met isolerende rubberen of kunststof zolen, het isoleren van onze huizen en het slapen in bedden, heeft er echter voor gezorgd dat de Westerse mens nog maar amper fysiek contact heeft met het aardoppervlak. We hebben ons letterlijk van de aarde geïsoleerd. Met als gevolg dat elektrische lading (spanning oftewel Voltage) zich opbouwt in het lichaam zonder dit te kunnen ontladen.
Nieuw wetenschappelijk onderzoek doet vermoeden dat aarden (ook wel gronden genoemd), net als zonlicht, schone lucht en water, gezonde voeding en fysieke activiteit, een essentieel element vormt voor een goede gezondheid (Chevalier et al., 2012; Oschman et al., 2015). Want hoewel er naar het concept aarden voorlopig vrijwel alleen nog maar kleine verkennende onderzoeken (pilotstudy’s) verricht zijn, tonen deze allemaal aan dat het aarden van het menselijk lichaam niet alleen het Voltage van het lichaam sterk vermindert, maar hiermee ook verschillende fysiologische processen beïnvloedt.
De vraag die nu centraal staat, is in hoeverre aarden bij kan dragen aan ontspanning, het onderhouden van een goede gezondheid en het voorkomen van ziekte. Wat hierover ontdekt is, schrijf ik in de onderstaande alinea’s. Ben je alleen geïnteresseerd in een korte en krachtige conclusie, scroll dan naar beneden of klik hier.
Het verband tussen aarden en het immuunsysteem
De eerste onderzoeker die zich verdiepte in de effecten van aarden op het lichaam en hierover publiceerde, was Clint Ober. Zijn eerste publicatie (niet van noemenswaardige kwaliteit overigens), schreef hij naar aanleiding van de conclusie die het National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS) en het US Department of Energy (DOE) in 1995 trokken, namelijk dat de dagelijkse blootstelling aan elektrische en magnetische velden in huis (in elk modern huis is dit 24 uur per dag) onnatuurlijke elektrische stromen in het lichaam produceren.
Ober liet 60 proefpersonen op aardingsmatten slapen (zie onderstaande tekening), waarbij de helft daadwerkelijk geaard waren en de andere helft nep-geaard, om te kijken wat het effect van aarden was op het neutraliseren van bioelektrische stress veroorzaakt door statische elektriciteit en elektromagnetische velden. Door metingen te verrichten op de geaarde en ongeaarde lichamen, ontdekte hij dat aarden het lichaam op natuurlijke wijze beschermt tegen deze elektrische en magnetische velden – de ongeaarde lichamen waren dit niet. Daarnaast vond hij aanwijzingen dat het aarden de slaap verbeterde, spierspanning verminderde en verlichting bracht bij chronische rug- en gewrichtspijn (Ober, 2000).
Op basis van de resultaten van zijn eerste onderzoek, hypothetiseerde Ober dat aarden wellicht een manier zou kunnen zijn om chronische ontsteking en de hieraan gerelateerde chronische pijn te verminderen. Volgens hem zou aarden elektrische bescherming kunnen bieden tegen vrije radicalen. Het immuunsysteem produceert vrije radicalen wanneer er sprake is van lichamelijk letsel om zo infectie tegen te gaan en heling te bevorderen. Bij een gebrek aan elektronen om de vrije radicalen te neutraliseren, blijven deze actief zelfs nadat ze alle schadelijke moleculen hebben opgeruimd, waarna ze zich gaan richten op gezonde lichaamscellen. Dit leidt vervolgens tot een auto-immuunreactie met als gevolg chronische ontsteking en een hoger risico op auto-immuunziekten.
In dit onderzoek liet Ober 8 vrouwen met chronische ontstekingen (zoals artritis of diabetes) 6 weken aarden gedurende hun slaap. Aan de hand van de onderzoeksresultaten concludeerde Ober dat door 1) aarden het lichaamsvoltage significant wordt verminderd, 2) de productie van stresshormoon cortisol normaliseert, en 3) dat de proefpersonen een significante vermindering ervoeren in hun chronische ontstekingsverschijnselen en de daaraan gerelateerde chronische pijn (Ober, 2003).
In vervolg op dit onderzoek, publiceerden Brown en collega’s in 2010 een verkennende studie naar de invloed van aarden op het immuunsysteem en pijn, door de invloed te achterhalen van aarden op vertraagde beginnende spierpijn (DOMS), waarbij de ontstekingsreactie een grote rol speelt. Aarden van proefpersonen produceerde meetbare verschillen in de concentratie van onder meer witte bloedcellen, neutrofielen en andere parameters van ontsteking. De uitkomst hiervan was dat aarden het herstel bij DOMS lijkt te versnellen.
Oschman en collega’s hebben begin dit jaar een artikel geschreven waarin een uitgebreide beschrijving wordt gegeven van wat tot nu toe bekend is over het effect van aarden op inflammatie, immuunreacties, wondgenezing en de preventie van chronische ontstekingen en auto-immuunziekten. Hierbij benadrukken zij het belang van het voldoende lang aarden (tijd) en de mate van aarden (weerstand met de grond). De enkele alinea’s hierboven weergegeven tekening van een geaard slaapsysteem, dat veel gebruikt wordt in onderzoeken om proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden al dan niet te aarden, is afkomstig uit dit onderzoek.
Het verband tussen aarden, spanning en stress
In 2004 publiceerden Ghaly & Teplitz een verkennende studie naar de biologische effecten van aarden tijdens de slaap, door het niveau van stresshormoon cortisol te meten en daarnaast de subjectieve ervaringen van de 12 proefpersonen omtrent hun problemen omtrent slaap, pijn en stress (angst, depressie en prikkelbaarheid) te rapporteren. Ieder van de proefpersonen werd gedurende 8 weken geaard tijdens de slaap met behulp van een aardingsmat. Uit speekseltests bleek dat het nachtelijke cortisolniveau verlaagt was, en het circadiaan ritme van cortisol (waarbij de hoeveelheid ’s ochtends het hoogst wordt en gedurende de dag afneemt) meer richting het natuurlijke ritme verschoven was. Onderstaande grafieken zijn afkomstig uit dit onderzoek en laten het verschil zien tussen het circadiaan ritme van cortisol van de ongeaarde versus geaarde proefpersonen. Daarbij gaven de proefpersonen aan dat hun slaap verbetert was en gevoelens van pijn en stress minder waren geworden.
Chevalier en collega’s stelden op basis van bovenstaand onderzoek dat aarden waarschijnlijk ook een invloed zou kunnen hebben op andere aspecten van de menselijk fysiologie. In een dubbelblinde verkennende studie onder 58 gezonde volwassen proefpersonen werden 28 geaard met behulp van een geleidende hechtpleister op de zool van elke voet, en werden de overige 30 nep-geaard. Via een biofeedbacksysteem werden vervolgens diverse (elektro)fysiologische gegevens geregistreerd. Bij het aarden bleek een abrupte verandering op de treden van de elektrische activiteit van de linker hersenhelft en de elektrische activiteit van de spieren. Daarnaast verminderde de puls van het bloedvolume. Deze resultaten suggereren een significante afname in lichaamsspanning en stressniveau bij mensen die geaard zijn, wat overeenkomt met de eerdere bevindingen van Ghaly & Teplitz (Chevalier et al., 2006).
In 2007 publiceerden Chevalier en collega’s een deel 2 van deze studie, waarin zij met behulp van een zogenaamde Single Square Voltage Pulse (SSVP)-methode het effect van aarden op proefpersonen onderzochten. Op basis van dit onderzoek concludeerden zij, dat door te aarden de spanning in de interne organen afnam, ontsteking verminderde en het functioneren van het autonome zenuwstelsel normaliseerde, waardoor een betere balans ontstond tussen het sympatische en parasympatische zenuwstelsel.
In 2011 publiceerden Chevalier & Sinatra een artikel waarin zij het verband onderzochten tussen aarden, emotionele stress, hartslagvariabiliteit en het autonome zenuwstelsel. Hieruit bleek dat aarden een positieve invloed heeft op de hartslagvariabiliteit, wat weer een positieve impact heeft op de gezondheid van het hart- en vaatstelsel en de balans van het autonome zenuwstelsel. Het effect van aarden was groter dan dat wat gevonden wordt bij enkel relaxatie, en nam toe naarmate de proefpersonen langer geaard waren. Aangezien negatieve emoties zoals paniek, depressie, angst en vijandigheid samengaan met een lage hartslagvariabiliteit, stellen de schrijvers aarden voor als middel om de stressrespons te reguleren en daarmee deze negatieve emoties te verminderen.
Belangrijke kanttekening bij bovenstaande onderzoeken, is dat deze werden gesponsord door de fabrikant van aardingsmaterialen, en dit geldt ook voor de onderzoeken die beschreven zullen worden in de paragrafen hierna. Onafhankelijk onderzoek van Sokal & Sokal bevestigt echter dat aarden een grote invloed heeft op de fysiologie van het lichaam (Sokal & Sokal, 2011a).
De Sokals onderzochten het effect van aarden op verschillende aspecten van de bloedchemie en urine met behulp van een goed gecontroleerde dubbelblinde studie. Uit hun studie bleek dat geaard zijn gedurende de slaap leidde tot statistisch significante veranderingen in de concentraties van mineralen en elektrolyten in het bloedserum, en van de hoeveelheden calcium en fosfor in de urine. Daarnaast bleek de bloedglucose te verminderen bij patiënten met diabetes die permanent geaard waren. Op basis van deze bevindingen suggereren de Sokals dat aarden wellicht de belangrijkste factor kan zijn in de regulering van ons hormoon- en vooral het zenuwstelsel (Sokal & Sokal, 2011b).
Het verband tussen aarden, het hart- en vaatstelsel én een mooie huid
In een eerdere paragraaf beschreef ik een onderzoek waaruit bleek dat aarden een positieve invloed heeft op de hartslagvariabiliteit, wat weer een positieve impact heeft op de gezondheid van het hart- en vaatstelsel en de balans van het autonome zenuwstelsel (Chevalier & Sinatra, 2011). De invloed van aarden op de werking van het hart- en vaatstelsel is echter nog op andere manieren onderzocht.
Onderzoek van (wederom) Chevalier en collega’s gepubliceerd in 2013 , toont aan dat aarden de oppervlaktelading van rode bloedcellen verhoogt, waardoor er een lagere bloedviscositeit ontstaat en het risico op klonteren van bloed vermindert. Hierdoor lijkt aarden een simpele interventie voor het verminderen van het cardiovasculaire risico en cardiovasculaire gebeurtenissen.
Tenslotte werd in een dubbelblinde studie onder 40 proefpersonen aangetoond dat slechts een uur aarden al de bloedcirculatie in het gezicht verbeterde. Op basis hiervan werd gesuggereerd dat aarden ook zou kunnen bijdragen aan een mooiere huid en uitstraling (Chevalier, 2014)!
Een korte conclusie over het verband tussen aarden en gezondheid
Onderzoek naar het verband tussen aarden en gezondheid staat nog in de kinderschoenen. Vanwege het gebrek aan wetenschappelijk bewijs is het dus niet bepaald gegrond om harde conclusies te kunnen trekken over het belang van aarden voor de gezondheid. Veel meer, grootschaliger en onafhankelijk (!) onderzoek door verschillende onderzoekers zal nodig zijn om vast te stellen wat het daadwerkelijke effect van aarden op de gezondheid is. En daaruit zou natuurlijk ook kunnen blijken dat aarden helemaal niet zo’n positief effect heeft als volgens deze verkennende studies geconcludeerd is.
Positief aan de tot nog toe beschikbare onderzoeksresultaten omtrent aarden en spanning is in ieder geval wel, dat de onderzoeken elkaars bevindingen bevestigen. Er zijn goede aanwijzingen dat aarden spanning en stress in het lichaam vermindert door het in balans brengen van het zenuwstelsel en vermindering van stresshormonen. Het is zeker een veelbelovend begin in het onderzoek naar het concept van aarden!
Hoe kun je het beste aarden?
De beste manier om te aarden, is door blootsvoets op het aardoppervlak te lopen, het liefst op (ietwat vochtige) grond zoals een grasveld of zand. Andere goede optie om te aarden is door te zwemmen in natuurwater, zoals een zee of een meer.
Is het oppervlak bedekt met geleidend materiaal zoals metaal, klinkers of beton, dan kan er blootsvoets op lopen ook helpen om te aarden; bij materiaal dat niet geleidt zoals hout, asfalt, glas of kunststof zal blootsvoets contact maken niet helpen. Ook tijdens het douchen en handen wassen wordt je geaard.
Aangezien aarden een potentiële gezondheidsbevorderaar is, maar de meeste Westerse mens niet terug wilt naar een blootsvoets bestaan waarbij op de grond gezeten en geslapen wordt, is er inmiddels een behoorlijke markt ontstaan voor aardingsmaterialen. Dit ondanks het feit dat het effect van aarden op de gezondheid nog niet goed onderzocht is en deze aardingsmaterialen een aardige duit kosten!
Aardingspatches en aardingsbandjes zijn beschikbaar om direct en bedoeld om op een gevoelige of pijnlijke plek aan te brengen en ontsteking en pijn te verlichten. Geleidende (hoes)lakens en kussenslopen (gemaakt van katoen en zilverdraad) en geleidende matjes (gemaakt van geleidend vinyl of rubber) zijn speciaal ontworpen om je lichaam binnenshuis in contact te kunnen brengen met de energie van de aarde, waardoor je zoals gebruikelijk kunt slapen, werken en ontspannen terwijl je tóch geaard bent. Met een producttester kan worden getest of er geleiding mogelijk is, en dus of er geen onderbreking of fout in de aansluiting zit.
Bovengenoemde aardingsmaterialen zijn onder meer verkrijgbaar in de webshop van aHeathylife en via de webshop van Earthing Nederland.
Bronnenlijst
Brown, D., Chevalier, G., & Hill, M. (2010). Pilot Study on the Effect of Grounding on Delayed-Onset Muscle Soreness. The Journal of Alternative and complementary Medicine, 16(3), 265-273.
Chevalier, G., Mori, K., & Oschman, J. L. (2006). The effect of earthing (grounding) on human physiology, Part 1. European Biology and Bioelectromagnetics, 31(01), 600-621.
Chevalier, G., & Mori, K. (2007). The effect of earthing on human physiology Part 2 – Electrodermal Measurements. Subtle Energies & Energy Medicine Journal Archives, 18(3), 11-34.
Chevalier, G., & Sinatra, S. (2011). Emotional Stress, Heart Rate Variability, Grounding, and Improved Autonomic Tone – Clinical Applications. Integrative Medicine: A Clinician’s Journal, 10(3).
Chevalier, G., Sinatra, S. T., Oschman, J. L., Sokal, K., & Sokal, P. (2012). Earthing – health implications of reconnecting the human body to the earth’s surface electrons. Journal of environmental and public health, 2012.
Chevalier, G. (2014). Grounding the Human Body Improves Facial Blood Flow Regulation – Results of a Randomized, Placebo Controlled Pilot Study. Journal of Cosmetics, Dermatological Sciences and Applications, 4(05), 293.
Ghaly, M., & Teplitz, D. (2004). The biologic effects of grounding the human body during sleep as measured by cortisol levels and subjective reporting of sleep, pain, and stress. Journal of Alternative & Complementary Medicine, 10(5), 767-776.
Ober, A. C. (2000). Grounding the Human Body to Neutralize Bioelectrical Stress from Static Electricity and EMFs. ESD Journal, http://www. esdjournal. com/articles/cober/ground. htm.
Ober, A. C. (2003). Grounding the human body to earth reduces chronic inflammation and related chronic pain. ESD Journal, July issue, 995-967.
Oschman, J. L., Chevalier, G., & Brown, R. (2015). The effects of grounding (earthing) on inflammation, the immune response, wound healing, and prevention and treatment of chronic inflammatory and autoimmune diseases. Journal of inflammation research, 8, 83.
Singh, D. K., Singh, R. P., & Kamra, A. K. (2004). The electrical environment of the earth’s atmosphere – a review. Space Science Reviews, 113(3), 375-408.
Sokal, K., & Sokal, P. (2011a). Earthing the Human Body Influences Physiologic Processes. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 17(4), 301-308.
Sokal, P., & Sokal, K. (2011b). The neuromodulative role of earthing. Medical hypotheses, 77(5), 824-826.
Williams, E. R., & Heckman, S. J. (1993). The local diurnal variation of cloud electrification and the global diurnal variation of negative charge on the Earth. Journal of Geophysical Research: Atmospheres (1984–2012), 98(D3), 5221-5234.
Review mijn reviews