Zwangerschapsmasker – wat je kunt doen tegen pigmentvlekken veroorzaakt door een zwangerschap

Zwangerschap gaat helaas regelmatig gepaard met zwangerschapskwaaltjes. Eén daarvan is het zogenaamde ‘zwangerschapsmasker’.

Zwangerschapsmasker (chloasma gravidarum) is een specifieke vorm van melasma: een verstoring van het pigment die veroorzaakt wordt door hormonale schommelingen, waardoor min of meer symmetrische pigmentvlekken in het gezicht, de hals of de armen verschijnen.

Ook mannen of vrouwen die niet zwanger zijn, kunnen melasma ontwikkelen. Melasma en zwangerschapsmasker zijn dus géén synoniemen! Zwangerschap is echter wel een veelvoorkomende trigger. Melasma is niet schadelijk, maar vaak wel ontsierend (Ortonne et al., 2009).

In dit artikel kun je lezen hoe je een zwangerschapsmasker het beste kunt voorkomen en behandelen!

Hoe kun je een zwangerschapsmasker voorkomen?
Lang niet elke zwangerschap leidt tot een zwangerschapsmasker. Sommige mensen zijn er genetisch gezien gevoeliger voor dit te ontwikkelen dan anderen. Vrouwen met een donkere huid hebben een groter risico om een zwangerschapsmasker te krijgen. Ook vrouwen die laat zwanger zijn worden of al eerder zwanger zijn geweest lopen een hoger risico (Ortonne et al., 2009).

Het spreekt natuurlijk voor zich, maar het risico op hyperpigmentatie en een zwangerschapsmasker wordt groter naarmate de huid meer wordt blootgesteld aan de zon. De melanocyten van de huid zijn bij melasma namelijk gevoeliger voor UV-licht. Niet voor niets verschijnt het zwangerschapsmasker op die delen van het gezicht die het meest zon vangen, zoals op voorhoofd, de jukbeenderen, rondom de ogen, op de bovenlip en op de kin. Deze gevoeligheid voor UV-licht kan nog worden vergroot door gebruik van bepaalde medicijnen (met name anti-epileptica en anconceptiva) of cosmeticaproducten (zoals exfolianten).

Wil je een zwangerschapsmasker voorkomen, dan is je huid goed beschermen tegen UV-licht het beste dat je kunt doen. Op je hormonen of je genen valt namelijk niet zoveel invloed meer uit te oefenen.

Zorg er echter wel voor dat je voldoende vitamine D binnenkrijgt door andere lichaamsdelen voldoende bloot te stellen aan zonlicht en/of een tekort te compenseren met vitamine D supplementen!

Behandeling van zwangerschapsmasker met huidsmeersels
Tijdens de zwangerschap zou ik de ‘behandeling’ beperken tot een goede zonnebrandcrème en concealer. Met (blekende) pigmentcrèmes zou ik pas beginnen na de zwangerschap (en eventueel borstvoeding), zodat je baby niet onbedoeld wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen.

Sowieso zal melasma veroorzaakt door een zwangerschap langzamerhand vanzelf minder worden en in sommige gevallen zelfs helemaal verdwijnen. In een enkel geval is het zwangerschapsmasker blijvend.

De Cochrane Collaboration heeft in 2014 een meta-analyse uitgevoerd naar de effectiviteit van behandelingen die gebruikt worden bij melasma. Een echte meta-analyse was overigens niet haalbaar, aangezien de studies teveel van elkaar verschilden om ze goed te kunnen vergelijken en de studies veelal van gebrekkige kwaliteit waren (Jutley et al., 2014).

Wel werden de volgende resultaten gevonden:

• Een combinatiecrème met 4% hydroquinone (bleekmiddel), 0,05% tretinoïne (vitamine A-zuur) en 0,01% fluocinolonacetonide (een corticosteroïde die huidontsteking vermindert), de zogenaamde Tri-Luma® crème, is effectiever in het verminderen van melasma dan een crème met alleen het bleekmiddel hydroquinone.
• Een crème met 20% azelaïnezuur was significant effectiever in het verminderen van melasma dan een crème met 2% hydroquinone.
• In de twee onderzoeken waarbij een crème met tretinoïne werd vergeleken met placebo, toonden objectieve metingen een significante verminderingen van de melasma aan, maar slechts in één van deze studies ervoeren de proefpersonen zelf een echte verbetering.

Een topische behandeling van melasma met een huidsmeersel duurt zo’n 3 maanden voordat een resultaat gezien kan worden.

Behandeling van zwangerschapsmasker met peelings, laser- of lichttherapie
In sommige gevallen wordt een hardnekkig zwangerschapsmasker ook behandeld met een chemische peeling, laser- of lichttherapie (IPL).

• Chemische peelings (zoals glycolzuurpeelings) verwijderen een deel van de oppervlakkige melanine. Peelings zijn met name geschikt voor mensen met een lichte huid: met name voor mensen met een donkere huid kan de hyperpigmentatie verergeren. Een serie van chemische peelings is nodig om een goed resultaat te bereiken.
• Laser- en lichttherapie (IPL) werken door middel van selectieve fotothermolyse. IPL-therapie is bruikbaar voor oppervlakkige pigmentatie, en lasers voor diepere gelegen pigmentatie. Hun effect is voor de helft van de personen wel tijdelijk en een serie behandelingen is nodig voor een goed resultaat.

Chemische peelings zijn wellicht een optie voor het behandelen van zwangerschapsmasker bij vrouwen met een lichte huidskleur. Onderzoek naar het effect van laser- en lichttherapie op melasma staat nog in de kinderschoenen en heeft gemengde resultaten laten zien. Vooralsnog laten de zogenaamde Niet-Ablatieve Gefractioneerde Lasers de beste en meest langdurige resultaten zien, maar het bewijs hiervoor is beperkt (Trivedi et al., 2017).

Behandeling van zwangerschapsmasker met orale medicijnen en supplementen
Er wordt ook onderzoek gedaan naar het effect van oraal in te nemen medicijnen en voedingssupplementen op het verminderen van melasma. Met name tranexaminezuur lijkt een bijdrage te kunnen leveren aan het verminderen van melasma (Kim et al., 2017). Maar ook wat betreft dit soort ‘anti-melasma pillen’ is de bewijskracht vooralsnog niet overtuigend om deze (zeker niet ongereguleerd!) te gaan gebruiken (Podder & Sarkar, 2017; Zhou & Baibergenova, 2017).

Bronnenlijst

Jutley, G. S., Rajaratnam, R., Halpern, J., Salim, A., & Emmett, C. (2014). Systematic review of randomized controlled trials on interventions for melasma: an abridged Cochrane review. Journal of the American Academy of Dermatology, 70(2), 369-373.

Kim, H. J., Moon, S. H., Cho, S. H., Lee, J. D., & Sung Kim, H. (2017). Efficacy and Safety of Tranexamic Acid in Melasma: A Meta-analysis and Systematic Review. Acta dermato-venereologica, 97(6-7), 776-781.

Ortonne, J. P., Arellano, I., Berneburg, M., Cestari, T., Chan, H., Grimes, P., … & Pandya, A. (2009). A global survey of the role of ultraviolet radiation and hormonal influences in the development of melasma. Journal of the European Academy of Dermatologyand Venereology, 23(11), 1254.

Podder, I., & Sarkar, R. (2017). Systemic therapy for melasma: Exploring newer options− A comprehensive review. Pigment International, 4(2), 78.

Trivedi, M. K., Yang, F. C., & Cho, B. K. (2017). A review of laser and light therapy in melasma. International Journal of Women’s Dermatology, 3(1), 11-20.

Zhou, L. L., & Baibergenova, A. (2017). Melasma: systematic review of the systemic treatments. International journal of dermatology.