De aantrekkingskracht van Disney-ogen

Welk jong meisje houdt nu niet van de magische wereld van de Disney sprookjes? Een ‘klein’ nadeel van deze betoverende ‘feel good’-tekenfilms, is dat we van jongs af aan met de paplepel ingegoten krijgen dat ons doel het vinden van de prins op het witte paard is (die niet bestaat) en om lang en gelukkig te leven (waar je keihard voor moet werken én bovendien een flinke dosis geluk voor moet hebben).

And they lived happily ever after (cinderella)
Basisvoorwaarde voor het vinden van de ‘ware’ liefde en het geluk, is echter dat je mooi bent. De niet zo aantrekkelijke maar meer griezelig uitziende vrouwelijke karakters in Disneyfilms zijn standaard de slechteriken (want ‘mooi = goed’) die uiteindelijk nooit krijgen wat ze willen, of het zijn degenen met een bijrol, die er voor het verhaal eigenlijk niet zo toe doen (Bazzini et al., 2010; Klein & Shiffman, 2006; Northup & Liebler, 2010).

En met goede reden: sprookjes waarin vrouwelijke schoonheid een centrale rol speelt, zijn populairder en hebben een veel grotere overlevingswaarde dan sprookjes waarin dit niet het geval is (Baker-Sperry & Grauerholz, 2003). Hetzelfde principe geldt overigens voor de populariteit en overlevingswaarde van echte vrouwen (zie mijn artikel over het belang van schoonheid).

Natuurlijk hebben alle Disneyprinsessen prachtig haar, witte tanden en een gave huid. Maar hoewel Sneeuwwitje en Assepoester nog een enigszins realistisch uiterlijk hadden, geldt dat in steeds mindere mate voor de modernere prinsessen. Disneyprinsessen zijn in de loop der tijd steeds meer kenmerken gaan vertonen van het Westerse ideaalbeeld (of beter gezegd: de schoonheidsmythe) van een vrouw met supernormale vrouwelijke trekken. Het oogformaat spant hierbij toch wel de kroon.

Disney-ogen
Zeemeermin Ariël kreeg extra grote ogen om ons af te leiden van het feit dat zij een vissenstaart had, zodat wij ons alsnog goed met haar konden identificeren. Maar ook de prinsessen die daarna geanimeerd werden en gedurende de hele film gewoon op twee benen liepen, kregen hetzelfde formaat ogen. Rapunzel kreeg warempel nóg grotere ogen dan Ariël, en terwijl ik laatst naar de prinsessen Anna en Elsa in de animatiefilm Frozen keek, dacht ik: ‘Hoeveel groter kunnen die ogen nog worden voordat het er eng en misvormd uit gaat zien? Er lijkt wel geen grens aan te zitten!

Zeer treffend vond ik het artikel (inclusief foto’s!) van Philip Cohen over de lichaamsverhoudingen van prinses Anna, getiteld ‘Help, mijn oogbol is groter dan mijn pols!’. De voor-en-na-foto’s van Disneyprinsessen gepost door Jen Lewis op BuzzFeed, waarbij de ‘voor-foto’ de ooggrootte zoals getekend in de film laat zien en de ‘na-foto’ de realistische ooggrootte, maken duidelijk hoe overdreven deze Disney-ogen eigenlijk zijn (zie de voor-en-na-foto van Ariël hieronder).

Ariël ogen geanimeerd vs realistisch
Bij het zien van deze na-foto’s, verdween bij mij iets van het magische Disneygevoel dat ik altijd krijg bij het kijken van deze tekenfilms. Hierdoor ondervond ik aan den lijve hoe groot het effect van die magische Disney-ogen eigenlijk is.

Verlies van het magische sprookjesgevoel leidt tot verlies aan populariteit, en hiermee in winstverlies. Disney zal toekomstige prinsessen dus vast geen realistischer uiterlijk geven en wellicht nog verder gaan in hun proces van ‘artificiële selectie’. En dit terwijl dit soort populaire sprookjes volgens onderzoek van Rohrich (1986) ‘een van de meest blijvende indrukken in de kindertijd is die een belangrijke rol speelt bij de vorming van het zelfbeeld’ en deze stelling keer op keer bevestigd is door recenter uitgevoerd onderzoek (Vermeir & Van de Sompel, 2013).

Het idee dat alleen mooi goed is, en dat mooi bovendien synoniem staat aan een onnatuurlijke en onhaalbare vorm van schoonheid, is een boodschap die wij vrouwen waarschijnlijk liever niet aan onze dochters mee willen geven. Het proberen te voldoen aan deze schoonheidsmythe (en het proberen te vinden van de niet-bestaande prins op het witte paard) zal immers leiden tot een leven dat wellicht lang, maar toch zeker niet gelukkig zal zijn.


Bronnenlijst

Baker-Sperry, L., & Grauerholz, L. (2003). The pervasiveness and persistence of the feminine beauty ideal in children’s fairy tales. Gender & Society, 17(5), 711-726.

Bazzini, D., Curtin, L., Joslin, S., Regan, S., & Martz, D. (2010). Do animated Disney characters portray and promote the beauty-goodness stereotype? Journal of Applied Social Psychology, 40(10): 2687-2709.

Cohen, P.H. 2013. Help, My Eyeball is Bigger than My Wrist! Gender Dimorphism in Frozen. Sociological Images. Opgehaald op 25 maart 2014 van http://thesocietypages.org/socimages/2013/12/17/help-my-eyeball-is-bigger-than-my-wrist-gender-dimorphism-in-frozen/

Klein, H., & Shiffman, K. S. (2006). Messages about physical attractiveness in animated cartoons. Body Image, 3(4), 353-363.

Lewis, J. (2013). If Disney Princesses Had Normal-Sized Eyes. BuzzFeed. OPgehaald op 25 maart 2014 van http://www.buzzfeed.com/jenlewis/if-disney-princesses-had-normal-size-eyes

Northup, T., & Liebler, C. M. (2010). The good, the bad, and the beautiful: Beauty ideals on the Disney and Nickelodeon channels. Journal of Children and Media, 4(3), 265-282.

Rohrick, L. (1986). Introduction. Fairytales and Society: Illusion, Allusion and Paradigm . Ed. R.B. Bottingheimer. Philadelphia: University of Pennsylvania Press,  1-9.

Vermeir, I., & Van de Sompel, D. (2013). How Advertising Beauty Influences Children’s Self-Perception and Behavior. Dynamics of Competitive Advantage and Consumer Perception in Social Marketing, 327.

Deel dit via:
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geplaatst in Make-up & Mode Getagd met ,
Een reactie op “De aantrekkingskracht van Disney-ogen
  1. anna schreef:

    Leuk artikel!

Review mijn reviews

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*