Chia zaad: het goud van de Azteken

Chiazaad2Chia zaad is het zaad van de chia (Latijn: salvia hispanica), een plantensoort afkomstig uit Midden- en Zuid-Amerika. Chia zaden zijn ovaal van vorm, hebben een diameter van ongeveer 1 mm, zijn bruin, grijs-zwart of wit van kleur en hebben een neutrale smaak (Kintzios, 2000). Chia zaad heeft het bijzondere vermogen om 7 tot 9 keer zijn eigen gewicht in water op te kunnen nemen (Vázquez-Ovando et al., 2008).

Volgens overleveringen werd chia zaad geteeld door de Azteken, die chia zaad vanwege hun hoge voedingswaarde als waardevoller beschouwden dan goud, met als gevolg de Azteken chia zaad niet alleen gebruikten als voedselbron, maar ook als betaalmiddel, geschenk voor de Westerse overheersers na de Spaanse kolonisatie, en als offer voor de goden. Om deze redenen wordt chia zaad ook wel ‘het goud van de Azteken’ genoemd (Ayerza & Coates, 2005; Cahill, 2003).

De opkomst van chia zaad als ‘superfood’
Hoewel chia zaad al eeuwenlang gebruikt wordt in Midden- en Zuid-Amerika, is het een vrij nieuwe voedingsbron voor de rest van de wereld (na de Spaanse overwinning werd de teelt en consumptie van chia zaden verboden omdat de zaden door de Spaanse kolonisten als heidens werden beschouwd). Pas in 2009 is chia zaad goedgekeurd door de Europese Unie als zijnde veilig voor de consumptie.

Chia zaadDe recente bekendheid van chia zaad komt met name vanwege de hedendaagse belangstelling voor omega-3 vetzuren en het feit dat chia zaad hiervan de rijkste plantaardige bron is, met name in de vorm van alfa-linoleenzuur (ALA). Daarnaast bestaat chia zaad ook nog eens voor 40% uit vezels. Met name wegens aanbevelingen van gezondheidsdeskundigen als Dr. Mehmet Oz (bekend van ‘The Oprah Winfrey Show’ en zijn eigen show, ‘The Dr. Oz show’) en Kimberley Snyder (schrijfster van ‘Beauty Detox Solution’ en ‘Beauty Detox Foods’), is chia zaad de laatste jaren sterk in opkomst als nieuwe ‘wondervoeding’. In Nederland is chia zaad verkrijgbaar in diverse (online) natuur- en reformzaken.

De toepassing van chia zaad
Chia zaad is kan op vrijwel elke wijze worden geconsumeerd. Het zaad kan rauw worden gegeten of worden gemalen en verwerkt in bakproducten. Wanneer chia zaad wordt geweekt in lauwwarm water of vruchtensap, worden de zaadjes vanwege hun hydrofiele aard geleiachtig van aard kunnen zij worden verwerkt in smoothies, sappen, pap en pudding (Tip: zie hier het recept voor een Bananensmoothie met honing en chia zaad). Gedroogd chia zaad is bewaard in een afgesloten verpakking op een koele, donkere en droge plaats erg lang houdbaar.

De gezondheidsvoordelen van chia zaad
Er is slechts een beperkt aantal studies uitgevoerd naar de gezondheidseffecten van de consumptie van chia zaad. Systematisch reviews uitgevoerd door Ulbricht et al (2009) en Mohd et al (2012) tonen aan dat hoewel er enig bewijs is dat chia zaad positieve gezondheidseffecten kan hebben, zeer zwak en beperkt is en niet groter is dan de gezondheidseffecten die andere volkoren granen hebben voor de gezondheid.

Bijwerkingen van chia zaad zijn zeldzaam en veelal mild van aard (Pozadzki et al., 2013). Voorlopig is de consumptie chia zaad niet aan te raden bij mensen voor wie één of meerdere van de voedingsstoffen waaruit chia zaad bestaat, eventueel schadelijk zou kunnen zijn. Tevens zijn er nog geen studies verricht naar het effect van chia zaad bij zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, om al dan niet vast te kunnen stellen of de consumptie hiervan veilig is voor moeder en kind. Twijfels over het wel of niet gebruiken van chia zaad? Raadpleeg de huisarts!

Bij sommige mensen leidt de consumptie van chia zaad tot maag-darmklachten, wat waarschijnlijk veroorzaakt wordt door een allergische reactie, de consumptie van chia zaad door mensen die niet gewend zijn aan een vezelrijk dieet, de inname van een extreme hoeveelheid van het vezelrijke chia zaad, en/of onvoldoende vochtinname (chia zaad neemt immers veel vocht op, ook in de maag).

Aanbevelingen m.b.t. gebruik van chia zaad
Chia zaad is naar mijn mening een zeer voedzaam product dat het beste te gebruiken is als een bescheiden onderdeel van een gezond voedingspatroon (zo’n 1 eetlepel chia zaad per dag). Naast de voedzaamheid zijn bijkomende voordelen van chia zaad de neutrale smaak, de veelzijdigheid in gebruik en de lange houdbaarheid. En ja, chiazaad staat inmiddels ook in mijn keukenkastje!


Bronnenlijst

Ayerza, R. & Coates, W. (2005). Chia: rediscovering a forgotten crop of the Aztecs. The University of Arizona Press. Tucson, Arizona, USA.

Cahill, J. P. (2003). Ethnobotany of chia, Salvia hispanica L. (Lamiaceae). Economic Botany; 57(4): 604-618.

Kintzios, S. E. (2000). Sage: The Genus Salvia. CRC Press.

The European Union (2009). Commission Decision of 13 October 2009 authorising the placing on the market of Chia seed (Salvia hispanica) as a novel food ingredient under Regulation (EC) No 268/97 of the European Parliament and of the Council (L294/14) 2009/827/EC pp. 14-15.

Mohd, A.N., Yeap, S.K., Ho, W.Y., Beh, B.K., Tan, S.W. & Tan, S.G. (2012). The promising future of chia, Salvia hispanica L. Journal of biomedicine & biotechnology. 171956.

Posadzki, P., Watson, L.K. & Ernst, E. (2013). Adverse effects of herbal medicines – an overview of systematic reviews. Clin Med;13(1):7-12.

Ulbricht, C., Chao, W., Nummy, K., Rusie, E., Tanguay-Colucci, S., Iannuzzi, C.M., Plammoottil, J.B., Varghese, M. & Weissner, W. (2009).  Chia (Salvia hispanica): a systematic review by the natural standard research collaboration. Rev Recent Clin Trials;4(3):168-74.

Vázquez-Ovando, A., Rosado-Rubio, G., Chel-Guerrero, L. & Betancur-Ancona, D. (2008). Physiochemical properties of a fibrous fraction from chia (Salvia hispanica L.). LWT-Food Sci Technol;42:168-73.

Deel dit via:
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geplaatst in Schoonheid en Gezondheid Getagd met ,

Review mijn reviews

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*