Er bestaat geen standaardbehandeling voor acne. De juiste behandeling van acne is afhankelijk van een aantal factoren, namelijk:
- de uitlokkende factor;
- de specifieke uitingsvorm van acne die je hebt, en
- het effect van eerder geprobeerde behandelingen.
Daarnaast zijn er nog een aantal mediërende factoren waarmee rekening moet worden gehouden, zoals geslacht, (gewenste) zwangerschap, etniciteit, (overig) medicijngebruik, allergieën en de manier waarop door de patiënt met de acne(behandeling) wordt omgegaan.
Acne is beter te bestrijden wanneer je de oorzaak weet
In de kern is acne altijd een hormonaal probleem. De belangrijkste uitlokkende oftewel veroorzakende factor van acne, is namelijk een verstoring van de hormoonbalans, waarbij de androgeenspiegel sterk stijgt (zie hier).
Er zijn echter verschillende factoren die de androgeenspiegel kunnen laten stijgen en zo acne vulgaris kunnen uitlokken.
Voor de meeste patiënten geldt dat de acne wordt uitgelokt door de puberteit. Er zijn echter ook andere uitlokkende factoren waarmee rekening moet worden gehouden.
Acne kan uitgelokt worden door een endocriene/hormonale stoornis. Hierbij gaat het meestal om gevallen waarbij de acne zeer plotseling en heftig optreed, vaak na de puberteit en zonder dat er sprake is van een zwangerschap. Hetzelfde geldt voor acne die uitgelokt wordt door bepaald medicijngebruik. In beide gevallen is het in eerste instantie van belang de achterliggende oorzaak zo goed mogelijk aan te pakken: behandeling van de hormonale stoornis of stoppen met medicatie kan de acne laten verdwijnen.
Wordt acne uitgelokt door hormoonfluctuaties tijdens de menstruatiecyclus, een menstruatiestoornis of gebruik van ‘de pil’, dan kunnen orale anticonceptiva (OAC) het beloop van acne vaak gunstig beïnvloeden. Vanzelfsprekend geldt dat deze optie alleen beschikbaar (en nodig) is voor vrouwen. Wordt acne veroorzaakt door een zwangerschap, dan zal deze opgelaaid zijn tijdens de zwangerschap en weer uitdoven zodra deze beëindigd is. Eventueel kan gekeken worden naar behandelmogelijkheden die de acne in de tussentijd kunnen verminderen; deze zijn echter beperkt aangezien voor meerdere geldt dat deze niet gebruikt kunnen worden tijdens de zwangerschap of het geven van borstvoeding.
Kies voor een behandeling die past bij jouw acnevorm
Acne vulgaris komt voor in verschillende vormen. Aan de hand van de aard, ernst en uitgebreidheid van de acnelaesies wordt er een onderscheidt gemaakt tussen acne comedonica, acne papulopustulosa en acne conglobata. Klik hier om te kijken welke vorm van acne jij hebt.
De vorm van acne die je hebt, bepaald grotendeels voor welke behandeling het beste gekozen kan worden. Wil je weten welke behandelvorm geschikt is voor jouw acnevorm, klik dan hier.
Houdt rekening met het effect van eerder geprobeerde behandelingen
Net zoals bij de meeste aandoeningen, geldt ook voor de behandeling van acne dat artsen werken aan de hand van een stappenplan waarbij begonnen wordt met een zo licht mogelijke medicatie, en dit indien nodig uitbreiden als de behandeling niet (meer) het gewenste resultaat oplevert.
Zo kan bijvoorbeeld worden overgestapt op een hogere dosering. Werkt een retinoïde niet, dan wordt vaak overgestapt op benzoylperoxide en vice versa (deze worden niet tegelijkertijd gebruikt, omdat ze chemisch niet verenigbaar zijn).
Lokale antibiotica worden bij voorkeur gecombineerd met benzoylperoxide of lokale retinoïden, omdat de werking bij deze combinatietherapie sneller en beter is en het risico op resistentie tegen de antibiotica hierdoor afneemt. Zowel clindamycine als erytromycine zijn effectief in het bestrijden van met name puistjes en pukkels; er is geen voorkeursmiddel.
Orale antibiotica worden toegepast wanneer lokale antibiotica niet voldoende werken, ook in combinatie met benzoylperoxide of lokale retinoïden. Er kan gekozen worden tussen doxycycline, tetracycline en erytromycine die in principe allemaal even effectief zijn. Minocycline is net zo effectief, maar heeft wel een hoog risico op ernstige bijwerkingen.
Isotretinoïne is het paardenmiddel dat alleen gebruikt wordt bij zeer ernstige en/of therapieresistente vormen van acne.
Bronnenlijst
Nast, A., Dréno, B., Bettoli, V., Degitz, K., Erdmann, R., Finlay, A. Y., … & Gollnick, H. (2012). European Evidence-based (S3) Guidelines for the Treatment of Acne. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 26(s1), 1-29.
Smeets, J.G.E., Grooten, S.J.J., Bruinsma, M., Jaspar, A.H.J. & Kertzman, M.G.M. (2007). NHG-Standaard Acne (Tweede herziening). Huisarts Wet, 50(6), 259-268.
Review mijn reviews