Bisfenol A, afgekort als BPA, is een chemische grondstof voor allerlei kunststof verpakkingsmaterialen en coatings (zoals voor de binnenkant van conservenblikken of kartonnen pakjes drinken). BPA ‘lekt’ vanuit de verpakking langzaam in de voeding of drank; een proces dat versneld kan worden door blootstelling aan hitte (zoals bij opwarming in de magnetron) en in contact met zure voedings- of reingingsmiddelen.
Dit is problematisch omdat BPA een hormoonontregelaar is: een synthetische oestrogeen dat het hormoonstelsel en metabolisme beïnvloed. Hoewel causale verbanden tussen blootstelling aan BPA en specifieke gezondheidsproblemen niet met 100% zekerheid te maken zijn op basis van de vooralsnog beschikbare wetenschappelijke kennis, groeit het bewijs van een negatief gezondheidseffect van BPA op de menselijke gezondheid alleen maar, met name als het gaat om de negatieve effecten van BPA op de menselijke vruchtbaarheid en voortplanting (Rochester, 2013; Fenichel et al., 2013). Daarnaast is BPA ook gelinkt aan gedragsstoornissen bij kinderen, overgewicht, diabetes, borst- en prostaatkanker.
Gelukkig wordt BPA middels allerlei wetgevingen steeds meer geweerd. Zo is in Europa het gebruik van BPA bij de productie van babyflesjes én de verkoop en import van babyflesjes die BPA bevatten verboden sinds 2011 (zie persbericht). In Frankrijk zal dit verbod vanaf 1 januari 2015 verbreed worden naar alle voedselverpakkingen. Desondanks kwam de European Food Saftey Authority (EFSA) twee weken geleden met een persbericht waarin gesteld werd dat blootstelling aan BPA geen gevaar oplevert voor de menselijke gezondheid, wanneer rekening wordt gehouden met de ‘Tolerable Daily Intake‘ (zie hier).
De cosmetica die de meeste vrouwen dagelijks op hun huid smeren, zijn ook verpakt in kunststof verpakkingen die BPA bevatten. Aangezien blootstelling aan BPA niet alleen via het eten van verontreinigde dranken en voedsel plaatsvindt, maar ook via de huid, mond en de lucht, is het gebruik van cosmetica ook een risicofactor. De meeste cosmetica zijn een half tot een jaar lang houdbaar, waardoor de BPA genoeg tijd heeft de cosmetica in te trekken en een onderdeel van het product gaat vormen, ondanks dat dit natuurlijk niet in de ingrediëntenlijst staat aangegeven. Daarbij is BPA ook nog eens irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen.
Voorlopig zal BPA wel niet uit Nederlandse cosmeticaverpakkingen verdwijnen. Dit is nog niet eens het geval bij de verpakkingen van voedsel en dranken. Bij de regelgeving rondom cosmetica wordt er op gewezen dat er al rekening gehouden met de aanwezigheid van ongewilde sporen van bepaalde bestanddelen in de producten: hiermee moet bij de veiligheidsbeoordeling rekening automatisch rekening worden gehouden zodat eventuele verontreinigingen geen risico voor de gezondheid vormen. Tja…
Wat mij betreft mag er bij de productie van en wetgeving over cosmetica zeker ook meer rekening worden gehouden met de gezondheidseffecten van het verpakkingsmateriaal. Naast alle onzinnige dingen die zoal op cosmetica geclaimd worden, hoop ik in de toekomst dus de claim ‘Geen BPA’ op cosmeticaproducten te zien verschijnen. Maar eerst maar eens geen BPA meer in voedselverpakkingen! En dan zonder dat deze verplaatst worden door een ander dubieus en potentieel schadelijk(er) ingrediënt graag. En dat is natuurlijk net het probleem: dat lijkt er momenteel nog niet te zijn.
Bronnenlijst
Fenichel, P., Chevalier, N., & Brucker-Davis, F. (2013, July). Bisphenol A: An endocrine and metabolic disruptor. In Annales d’endocrinologie (Vol. 74, No. 3, pp. 211-220). Elsevier Masson.
Larsson, K., Björklund, K. L., Palm, B., Wennberg, M., Kaj, L., Lindh, C. H., … & Berglund, M. (2014). Exposure determinants of phthalates, parabens, bisphenol A and triclosan in Swedish mothers and their children. Environment international, 73, 323-333.
Rochester, J. R. (2013). Bisphenol A and human health – a review of the literature. Reproductive Toxicology, 42, 132-155.
Review mijn reviews