Rosacea: wat is het, hoe ontstaat het en wat zijn de behandelmogelijkheden?

Het ziektebeeld van rosacea is moeilijk te beschrijven. Er is namelijk maar weinig over deze huidaandoening bekend. De term lijkt momenteel te worden gebruikt als overkoepelende diagnose voor huidaandoeningen die allemaal worden beschouwd als subtypes van rosacea (Tan & Berg, 2013).

Maar aan vaagheid heb je weinig wanneer je zelf te kampen krijgt met rosacea. En je gevoel van eigenwaarde kan er behoorlijk door aangetast worden (Moustafa et al., 2014). In dit artikel beschrijf ik daarom in het kort wat er wél bekend is over rosacea. En dan met name welke behandelmogelijkheden er beschikbaar zijn!

Tenzij anders wordt vermeld, is de informatie in dit artikel afkomstig uit de beste en meest recente publicaties naar (interventies voor) rosacea, namelijk Interventions for rosacea (van Zuuren et al, 2015) en Update on the management of rosacea (Weinkle et al., 2015).

Rosacea voorbeeldBron: rosacea.org

Wat is rosacea?
Rosacea is een chronische huidaandoening van het gelaat, die sluipend begint, veelal verloopt met remissies en exacerbaties, en zich meestal presenteert met vasculaire verschijnselen (erytheem en teleangiëctasieën) en ontstekingsverschijnselen (papulopustels) (Draijer et al., 2008).

Er worden vier subtypes en één variant van rosacea onderscheiden (zie hier). Wat alle types gemeen hebben, is dat er sprake is van een hypergevoelige huid waarvan de barrièrefunctie verminderd is, hypergevoelig is en snel reageert bij blootstelling aan externe prikkels.

Wat is de oorzaak van rosacea?
Rosacea ontwikkelt zich meestal na het 30e levensjaar, komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en bij mensen met een lichtere huidskleur. De oorzaak voor het ontstaan of persisteren van (de verschillende vormen van) rosacea, is vooralsnog onbekend.

Factoren die mogelijk een rol spelen bij het ziektebeeld van rosacea, onderzocht zijn maar geen van allen afdoende verklaring hebben kunnen geven voor het complete ziektebeeld, zijn 1) de vascularisatie en opbouw van de huid, 2) de aanwezigheid van bepaalde micro-organismen (Demodex folliculorum en Helicobacter pylori), 3) genetische predispositie en 4) blootstelling aan vasoactieve stimuli zoals warmte, zonlicht, stress, hormonale factoren, gekruid voedsel, warme dranken, alcohol en bepaalde geneesmiddelen.

Hoewel wetenschappelijk bewijs naar de waarde van deze aanbevelingen ontbreekt, wordt mensen met rosacea toch aangeraden om terughoudend te zijn in hun blootstelling aan vasoactieve stimuli en potentiële bronnen van huidirritatie (zoals veelal te vinden zijn in cosmeticaproducten).

Wat zijn de behandelmogelijkheden bij rosacea?
Feit dat vooralsnog onbekend is wat rosacea precies veroorzaakt, heeft onderzoekers er niet van weerhouden om op zoek te gaan naar behandelmogelijkheden (Pelle et al., 2004; Scheinfeld & Berk, 2010).

Sommige behandelmogelijkheden voor rosacea zijn ook daadwerkelijk effectief gebleken, hoewel veelal onduidelijk is waar deze middelen hun effectiviteit precies aan te danken hebben. De behandelingen die anno 2016 voorhanden zijn, kunnen rosacea helaas niet genezen, maar zijn wél in staat verschillende symptomen min of meer onder controle te kunnen houden. Hierbij gaat het met name om de vasculaire verschijnselen (erytheem en teleangiëctasieën) en ontstekingsverschijnselen (papulopustels) die kenmerkend zijn voor de twee meest voorkomende subtypen rosacea (type 1 en 2).

Behandelmogelijkheden bij vasculaire rosacea
Vasculaire verschijnselen als erytheem en teleangiëctasieën zijn lastig te behandelen. Sinds 2014 is er in Nederland een gel met 0,33% brimonidine genaamd Mirvaso op de markt, een geneesmiddel dat eerst alleen werd voorgeschreven in oogdruppels ter behandeling van glaucoom (verhoogde oogboldruk), maar inmiddels ook werkzaam is gebleken bij het verminderen van de vasculaire verschijnselen van rosacea wanneer het wordt aangebracht op de aangetaste huid. Brimonidine is namelijk in staat de adrenerge receptoren in de bloedvaten te beïnvloeden waardoor de bloedvaatjes samentrekken en de roodheid minder wordt. De werking van brimonidine start binnen een half uur na het aanbrengen en houdt zo’n 12 uur aan. Dit geneesmiddel is in Nederland alleen verkrijgbaar op doktersrecept.

De beste behandeloptie voor een meer langdurig resultaat – die nog wel verder onderzocht moet worden maar zeker veelbelovend is, is vasculaire laser- en/of lichttherapie. Zo zijn de Pulsed Dye Laser (PDL) en Intense Pulsed Light therapie (IPL) in staat om licht door te laten dringen in de huid en kleine bloedvaatjes dicht te schroeien.

Behandelmogelijkheden bij papulopustuleuze rosacea
In de behandeling van papulopustuleuze rosacea, zijn met name huidsmeersels met azelaïnezuur en metronidazol zowel goed onderzocht als effectief gebleken, met slechts een klein risico op bijwerkingen. Azelaïnezuur helpt daarnaast ook in het tegengaan van erytheem. Van beide stoffen is vooralsnog onbekend hoe zij papulopustels bij rosacea kunnen verminderen, maar hun werking is waarschijnlijk gelegen in hun anti-inflammatoire werking. Beide stoffen zijn echter zeer verschillend van aard. Metronidazol is een antibioticum (een geneesmiddel voor het bestrijden van bacteriële infecties), terwijl azelaïnezuur een dicarbonvetzuur is dat onder andere geproduceerd wordt door de gist Malassezia furfur, die van nature voorkomt op de menselijk huid (Gaitanis et al., 2013).

Tetracycline-antibiotica (zoals doxycycline, minocycline en tetracycline) worden veelvuldig voorgeschreven ter orale behandeling van papulopustuleuze rosacea; desondanks is er geen hard bewijs voor hun effectiviteit.

Behandelmogelijkheden bij phymateuze rosacea
Vooralsnog is er helaas geen gedegen, grootschalig onderzoek gedaan naar de behandeling van phymateuze rosacea. Behandeling van dit subtype rosacea bestaat vooralsnog uit behandelingen die nog niet voldoende onderzocht zijn maar goede resultaten lijken te bieden, waaronder behandeling met een CO2-laser en verschillende vormen van cosmetische chirurgie. Er bestaat geen overeenstemming over welke therapie het meest succesvol is.

Behandelmogelijkheden bij oculaire rosacea
Net als bij phymateuze rosacea het geval is, is er ook bij oculaire rosacea helaas geen gedegen, grootschalig onderzoek gedaan wat betreft behandelmogelijkheden. Er zijn enige aanwijzingen dat oogdruppels met het eiwit ciclosporine effectief kunnen zijn bij de behandeling van oculaire rosacea. Daarnaast wordt een goede ooglidhygiëne aangeraden.

Behandelmogelijkheden bij granulomateuze rosacea
Er zijn geen studies verricht naar de behandeling van de rosacea-variant granulomateuze rosacea.

Gelukkig is er ook nog best veel dat je zelf kunt doen om de rosacea zoveel mogelijk onder controle te houden en de symptomen te verminderen. Meer hierover kun je lezen in het artikel ‘7 tips voor een goede huidverzorging bij rosacea (inclusief productadvies)’.


Bronnenlijst

Draijer, L.W., Folmer, H. en Verduijn, M.M. (2008). NHG-Farmacotherapeutische richtlijn Rosacea. Opgehaald op 17 februari 2016 van http://download.nhg.org/FTP_NHG/standaarden/FTR/Rosacea_text.html

Moustafa, F., Lewallen, R. S., & Feldman, S. R. (2014). The psychological impact of rosacea and the influence of current management options. Journal of the American Academy of Dermatology, 71(5), 973-980.

Pelle, M. T., Crawford, G. H., & James, W. D. (2004). Rosacea: II. therapy. Journal of the American Academy of Dermatology, 51(4), 499-512.

Scheinfeld, N., & Berk, T. (2010). A review of the diagnosis and treatment of rosacea. Postgraduate medicine, 122(1), 139-143.

Tan, J., & Berg, M. (2013). Rosacea: current state of epidemiology. Journal of the American Academy of Dermatology, 69(6), S27-S35.

van Zuuren, E. J., Fedorowicz, Z., Carter, B., van der Linden, M. M., & Charland, L. (2015). Interventions for rosacea. Cochrane Database Syst Rev, 4: CD003262.

Weinkle, A. P., Doktor, V., & Emer, J. (2015). Update on the management of rosacea. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 8, 159.

Deel dit via:
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geplaatst in Huid & Haar Getagd met ,
2 reactie op “Rosacea: wat is het, hoe ontstaat het en wat zijn de behandelmogelijkheden?
  1. Julia schreef:

    Hoi,

    Interessante blog over rosacea! Ik heb zelf ook lange tijd met klachten gelopen (vasculaire rosacea). Uiteindelijk heb ik hier verschillende IPL laserbehandelingen voor gehad bij kliniek Dokter Frodo. Hier werken ze o.a. met een ervaren huidtherapeut en krijg je ook nog een hele uitgebreide scan. Het is nu al enkele maanden geleden en ben nog steeds zeer tevreden. Let op bij laserbehandelingen dat je wel naar een ervaren kliniek gaat met de modernste technieken. Sommige klinieken gebruiken nog oudere methodes waardoor het resultaat vaak achterblijft…..

    Ben benieuwd of er ook nog andere zijn die een dergelijke laserbehandeling hebben ondergaan.

    • Janet schreef:

      Ik ben wel benieuwd na hoe lang je resultaat zag. Ik hoor dat het wel een maand kan duren, en dat het ook best wel pijnlijk is, wat is je ervaring daarmee?

      Ik ben benieuwd

Review mijn reviews

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*