Hoe je het hoofd biedt tegen roos (deel 1). Waaraan voldoet een goede anti-roos shampoo?

Ongeveer de helft van alle volwassen mensen krijgt in meer of mindere mate last van roos (Saint-Léger, 2005). Hoewel roos een onschuldige huidaandoening is, is het cosmetisch zeer ontsierend en leidt het vaak tot irritante jeuk.

Gelukkig kom je met het regelmatig gebruik van een goede anti-roos shampoo al een heel eind! Maar waar moet een goede anti-roos shampoo aan voldoen?

In dit artikel kun je lezen wat roos is, wat roos veroorzaakt en hoe een goede anti-roos shampoo werkt.

Wat is roos?
Roos (pityriasis capitis) is een aandoening van de hoofdhuid die gekenmerkt wordt door overmatige huidvernieuwing.

Bij een gezonde hoofdhuid verloopt de huidvernieuwing in een normaal tempo, waarbij de dode huidcellen wanneer zij loslaten dermate klein en beperkt in aantal zijn, dat ze onzichtbaar zijn. Bij mensen die last hebben van roos, worden er in dezelfde tijd veel meer dode huidcellen afgescheiden die bovendien vaak samenklonteren, waardoor er grote witte schilfers ontstaan die wél zichtbaar zijn. Vaak leiden deze huidschilfers tot jeuk.

Hoe ontstaat roos?
Hoe roos precies ontstaat, is vooralsnog onbekend. In de meeste gevallen gaat het om een combinatie van verschillende factoren, die samen de barrièrefunctie van de hoofdhuid verzwakken.

Deze factoren kunnen worden onderverdeeld in een individuele gevoeligheid (bepaald door factoren als genen, hormonen en stress) en externe factoren die de hoofdhuid beschadigen (zoals het gebruik van agressieve reinigers en een lage luchtvochtigheid) (Turner et al., 2012).

Mensen met roos komen vaak terecht in een vicieuze cirkel van een overmatige talgproductie (vette hoofdhuid), de buitensporige aanwezigheid van Malassezia-gisten die zich voeden aan het vet in de talg, ontsteking van de hoofdhuid, een abnormale verhoogde celvernieuwing en een meer kwetsbare barrièrefunctie van de huid (Schwartz et al., 2013a).

Hoe werkt een goede anti-roos shampoo?
Er zijn verschillende soorten anti-roos shampoos, met een verschillende soorten werking. De meest voorkomende actieve ingrediënten waaraan anti-roos shampoos hun werking danken (Truëb, 2007), zijn:

1. Gistdodende middelen die de hoeveelheid Malassezia-gisten verminderen, zoals zinkpyrithion (INCI-naam = Zinc Pyrithione), seleensulfide (INCI-naam = Selenium Sulfide), climbazole (INCI-naam = Climbazole), piroctonolamine (INCI-naam = Piroctone Olamine) en ketoconazol (INCI-naam = Ketaconazole).
2. Koolteer, een lichte ontstekingsremmer die meestal gebruikt wordt als een shampoo met gistdodende middelen niet voldoende helpen. INCI-naam = Coal Tar.
3. Salicylzuur, een keratolytisch (exfoliërend) ingrediënt dat helpt om de dode cellen van de hoornlaag te verwijderen en de schilfers vermindert. INCI-naam = Salicilic Acid.

Om ervoor te zorgen dat de huidbarrière door het wassen niet verder beschadigd raakt, moet een anti-roos shampoo het haar en de hoofdhuid op een milde manier reinigen, dus zonder zeep of andere agressieve reinigers (Turner et al., 2012, 2013). De hoofdhuid van mensen met roos is immers per definitie erg gevoelig. Het liefst moet de shampoo ook pH-huidneutraal zijn (Dias et al., 2014).

Daarnaast kan de formule beter geen ingrediënten bevatten die de huid irriteren, zoals alcohol, parfum of irriterende plantenextracten. Discutabel in deze laatste categorie zijn met name de plantenextracten die veelal in anti-roosformules worden gebruikt vanwege hun antipruritische (jeukwerende) werking, zoals menthol en kamfer, die de huid een aangename geur en verkoelende sensatie geven. Dit zijn namelijk counterirritanten: ze veroorzaken een oppervlakkige ontsteking om zo de pijn en irritatie van een ontsteking in de onderliggende weefsels te verlichten. Het is dus ook een huidirritant en zorgt voor tijdelijke verlichting en niet voor genezing (Yosipovitch et al., 1996; Ernst, 2000).

Het gebruik van ingrediënten die de barrièrefunctie van de huid versterken, zoals goede en veilige vochtvasthouders en huidverzorgers, kunnen tevens een bijdrage leveren aan het versterken van de conditie van de hoofdhuid en het verminderen van roos (Turner et al., 2012)..

Tot slot willen de meeste mensen méér van een anti-roos shampoo dan simpelweg een therapeutisch effect. Niet alleen willen zij een shampoo die de roos doet verdwijnen, maar die tegelijkertijd ook hun haar in goede conditie houdt (Schmidt‐Rose et al., 2011; Turner et al., 2013; Schwartz et al., 2013a). Geen eenvoudige klus, aangezien de actieve ingrediënten waaraan anti-roos shampoos hun werking danken behoorlijk heftig en hierdoor vaak huidirriterend en uitdrogend zijn…

Samengevat…
Een goede anti-roos shampoo

• bevat actieve ingrediënten die bewezen werkzaam zijn tegen roos;
• bevat mild reinigende bestanddelen;
• bevat geen overbodige huidirriterende ingrediënten;
• bevat ingrediënten die de barrièrefunctie van de hoofdhuid versterken, en
• heeft al deze ingrediënten verwerkt in een formule die pH-huidneutraal is en het haar in goede conditie houdt.

Klik verder naar deel 2 van de serie ‘Hoe je het hoofd biedt tegen roos’:
De beste anti-roos shampoos (en de slechtste…)

Bronnenlijst

Ernst, E. (2000). Adverse effects of herbal drugs in dermatology. British Journal of Dermatology, 143(5), 923-929.

Dias, M. F. R. G., de Almeida, A. M., Cecato, P. M. R., Adriano, A. R., & Pichler, J. (2014). The shampoo pH can affect the hair: Myth or Reality? International journal of trichology, 6(3), 95.

Saint-Léger, D. (2005). Dandruff (pityriasis capitis simplex): of yeasts and men. In: The Science of Hair Care, pp. 609-631.

Schmidt‐Rose, T., Braren, S., Fölster, H., Hillemann, T., Oltrogge, B., Philipp, P., … & Fey, S. (2011). Efficacy of a piroctone olamine/climbazol shampoo in comparison with a zinc pyrithione shampoo in subjects with moderate to severe dandruff. International journal of cosmetic science, 33(3), 276-282.

Schwartz, J. R., Messenger, A. G., Tosti, A., Todd, G., Hordinsky, M., Hay, R. J., … & Robinson, M. K. (2013a). A comprehensive pathophysiology of dandruff and seborrheic dermatitis–towards a more precise definition of scalp health. Acta dermato-venereologica, 93(2), 131-137.

Schwartz, J. R., Bacon, R. A., Shah, R., Mizoguchi, H., & Tosti, A. (2013b). Therapeutic efficacy of anti‐dandruff shampoos: A randomized clinical trial comparing products based on potentiated zinc pyrithione and zinc pyrithione/climbazole. International journal of cosmetic science, 35(4), 381-387.

Trüeb, R. M. (2007). Shampoos: ingredients, efficacy and adverse effects. JDDG: Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft, 5(5), 356-365.

Turner, G. A., Hoptroff, M., & Harding, C. R. (2012). Stratum corneum dysfunction in dandruff. International journal of cosmetic science, 34(4), 298-306.

Turner, G. A., Matheson, J. R., Li, G. Z., Fei, X. Q., Zhu, D., & Baines, F. L. (2013). Enhanced efficacy and sensory properties of an anti‐dandruff shampoo containing zinc pyrithione and climbazole. International journal of cosmetic science, 35(1), 78-83.

Yosipovitch, G., Szolar, C., Hui, X. Y., & Maibach, H. (1996). Effect of topically applied menthol on thermal, pain and itch sensations and biophysical properties of the skin. Archives of dermatological research, 288(5-6), 245-248.