‘Zeepvrij’ is een cosmeticaclaim die ik steeds vaker tegenkom op de verpakking van cosmetica-producten, met name bij merken voor de gevoelige huid zoals Eucerin en Dermolin en verschillende babyverzorgings-producten. Graag wilde ik weten wat deze cosmeticaclaim nu precies inhoudt en wat er het eventuele voordeel van is.
Het heeft enige tijd en een hoop speurwerk gekost voordat ik hier een antwoord op had. Hieronder kun je lezen wat ik gevonden heb over wat zeepvrije zeep is, wat zeepingrediënten zijn en wat de voordelen zijn van zeepvrije zeep.
Wat is zeepvrije zeep?
Zeepvrije zeep betekent simpelweg een reinigingsmiddel dat vrij is van zeep. Een zeep is het resultaat van verzeping, een proces dat plaatsvindt door plantaardig of dierlijk vet (triglyceriden) te laten reageren met een zout met een hoge pH-waarde (een sterke base/alkali).
Voor de meeste soorten zeep wordt als vet gebruik gemaakt van rundvet, olijfolie, palmolie, palmpitolie of kokosolie; voor exclusievere soorten zeep wordt vaak gebruik gemaakt van meer exotische oliën of vetten. Als base/alkali wordt tegenwoordig meestal gebruik gemaakt van natriumhydroxide (INCI-naam = Sodium Hydroxide) of kaliumhydroxide (INCI-naam = Potassium Hydroxide).
Zeepvrije zepen bevatten synthetische detergentia (‘syndets’) als reinigingsmiddel. Veel gebruikte syndets in reinigende cosmeticaproducten zijn onder andere Sodium Lauryl Sulfate (SLS) en Sodium Laureth Sulfate (SLES).
Wat zijn zeepingrediënten?
Dat een cosmetische reiniger syndets bevat, betekent niet automatisch dat het product niet tevens zeepingrediënten bevat. Combinaties van beide komen namelijk vaak voor bij cosmeticaproducten, zoals bijvoorbeeld bij de Dove douchegels met NutriumMoisture-technologie. Aan de andere kant betekent het ontbreken van de cosmeticaclaim ‘zeepvrij’ niet automatisch dat het product wél zeepingrediënten bevat. Controleer dus altijd de ingrediëntenlijst!
Zeepingrediënten zijn te herkennen aan hun specifieke INCI-namen, die altijd een combinatie zijn van de INCI-naam van een olie of vet en de INCI-naam van een base/alkali, meestal Sodium Hydroxide of Potassium Hydroxide.
Zo krijgt het ingrediënt rundvet (beef tallow) wanneer deze verzeept wordt met Sodium Hydroxide de INCI-naam Sodium Tallow (en wanneer deze verzeept wordt met Potassium Hydroxide de INCI-naam Potassium Tallow), krijgt het ingrediënt kokosolie (Cocos Nucifera Oil) wanneer deze verzeept wordt met Sodium Hydroxide de INCI-naam Sodium Cocoate, enzovoort.
Klik hier voor een redelijk compleet overzicht van verzeepte INCI-termen.
De voordelen van zeepvrije zeep
Zeep is een redelijk agressief reinigingsmiddel dat naast vuil ook essentiële beschermende huidvetten weghaalt en hierdoor de huid uitdroogt en haar barrièrefunctie aantast. Maar dat doen de meeste syndets ook. Wat is dan precies het voordeel van zeepvrije zeep ten opzichte van reguliere zeep?
Het eerste voordeel van zeepvrije zepen ten opzichte van normale zepen, is dat zeep erg alkalisch is: zeep heeft een pH-waarde van tussen de 9 en 11. In tegenstelling tot zeep, kunnen syndets veel beter worden afgestemd op de zwakzure pH-waarde van (iets lager dan) 5 die kenmerkend is voor een gezonde huid.
Het tweede voordeel van zeepvrije zeep is dat er geen neerslag plaatsvindt, terwijl zeep resten achterlaat op huid, haar, wastafel, badmeubel en kleding, resulterend in een grauwe waas.
Het derde voordeel van zeepvrije zeep, is dat de syndets die zij bevatten een speciale structuur hebben waarmee hun waskracht en schuimvorming in hard water niet verminderd.
Samengevat: in tegenstelling tot zeep, kunnen zeepvrije zepen zodanig worden samengesteld dat de waskracht/huidverzorging-verhouding optimaal is.
Denk er wel aan dat zeepvrije zeep niet per definitie beter is dan gewone zeep! Voor het uitdrogende effect van een cosmetische reiniger is de gehele productformulering van belang: de samenstelling en concentratie van alle ingrediënten, vooral de gebruikte syndets.
Klik hier om meer te lezen over hoe je een vochtarme en/of vetarme huid optimaal kan hydrateren!
Bronnenlijst
Ertel, K. (2000). Modern skin cleansers. Dermatologic clinics, 18(4), 561-575.
Lambers, H., Piessens, S., Bloem, A., Pronk, H., & Finkel, P. (2006). Natural skin surface pH is on average below 5, which is beneficial for its resident flora. International journal of cosmetic science, 28(5), 359-370.
The Soap and Detergent Association (SDA) (1994). Soaps and detergents (2e edition). Opgehaald op 5 november 2013 van http://www.cleaninginstitute.org/assets/1/AssetManager/SoapsandDetergentsBook.pdf
Review mijn reviews